Brodnica

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Brodnica położona jest w województwie kujawsko-pomorskim, po obu stronach rzeki Drwęcy. Historyczne centrum miasta położone jest na prawym brzegu rzeki. Brodnica lokowana została w 1238 roku. Najprawdopodobniej w 1305 roku rozpoczeto budowę zamku krzyżackiego. W latach 1605 – 1625 mieszkała tu Anna Wazówna, siostra króla Zygmunta III Wazy, która musiała opuścić dwór królewski ze względu na jej protestanckie wyznanie. Stworzyła ona w Brodnicy silny ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną.

Od I rozbioru Polski Brodnica leżała w granicach Prus, w polskie granice powróciła w 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego. W czasie II wojny światowej znalazła się pod okupacką niemiecką i została wcielona do III Rzeszy. Szacuje się, że w latach 1939-1945 Niemcy zamordowali około 1000 ludzi z Brodnicy i okolicznych terenów.

Po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej, wiosną 1945 roku z miasta i powiatu aresztowano, a następnie deportowano do łagrów blisko 700 osób – w tym licznych Polaków zmuszonych do podpisania volkslisty oraz zatrzymanych przez NKWD przedstawicieli inteligencji.

W dzisiejszej Brodnicy warto zobaczyć pozostałości po zamku krzyżackim, zbudowany w stylu gotyckim kościół parafialny św. Katarzyny, pałac Anny Wazówny oraz ciekawy trójkątny rynek. Brodnica jest też jednym z miejsc akcji popularnej serii książek kryminalnych autorstwa Katarzyny Puzyńskiej. Coraz częściej oferowane są wycieczki śladami bohaterów „sagi o Lipowie”.

Zwiedzanie warto zacząć od wybudowanego w XIV wieku zamku krzyżackiego. Duża część zamku została niestety rozebrana tuż po I rozbiorze Polski, kiedy Brodnica znalazła się pod panowaniem pruskim.

Z zamku pozostała wieża i fundamenty oraz odkopane w 1940 roku piwnice. W latach 50. XX wieku rozpoczęły się na zamku prace konserwatorskie i są one kontynuowane do dziś. W piwnicach zlokalizowane są wystawy, 54 metrowa wieża stanowi natomiast punkt widokowy.

Na przedzamczu znajduje się pałac Anny Wazówny. Został wzniesiony przed 1564 rokiem dla starosty brodnickiego, bazą była gotycka budowla wybudowana podczas rządów zakonu krzyżackiego. Królewna Anna objęła brodnickie starostwo w 1605 roku. Na brodnickim dworze gościła uczonych i pisarzy. Przebudowała pałac, tworząc nowoczesną siedzibę na wzór pałaców skandynawskich.

Oprócz Anny Wazówny, pałac był też rezydencją takich osobistości jak Konstancja Habsburżanka – królowa Polski i Szwecji, wielka księżna Litwy, Anna Katarzyna Konstancja Waza – królewna polska, córka króla Zygmunta III Wazy, czy też Maria Kazimiera d’Arquien, „Marysieńka” – królowa Polski, żona króla Jana III Sobieskiego.

Pałac spłonął w styczniu 1945 roku podpalony przez żołnierzy sowieckich. Został odbudowany w latach 1960-1970. Od 1986 roku był siedzibą Muzeum Regionalnego w Brodnicy. Obecnie pałac to siedziba Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Ignacego Łyskowskiego oraz Informacji Turystycznej. Znajduje się w nim również Sala Ślubów Urzędu Stanu Cywilnego.

Nad Brodnicą góruje kościół Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej, czyli brodnicka fara. Jego budowa rozpoczęła się w 1285 roku, posiada trzy nawy o układzie halowym. Do najważniejszych zabytków brodnickiej fary należą zespół rzeźb 12 apostołów z drugiej połowy XIV stulecia, Grupa Ukrzyżowania z XVI stulecia, kamienna chrzcielnica z XVII stulecia. Kościół szczyci się też wspaniałymi organami, które powstały w 1875 roku w pracowni Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą.

Warto odwiedzić też Muzeum w Brodnicy, mieszczące się w barokowym spichlerzu z XVII wieku. Prezentowane są w nim wystawy archeologiczne związane z historią ziemi brodnickiej. Pochodzą one głównie z wykopalisk prowadzonych na terenie Brodnicy oraz Żmijewka, Szczuki, Osieka, Lembarga, Grążąw, Słoszew, Bachotka, Radoszek oraz Jabłonowa Pomorskiego. Odziały Muzeum znajdują się też w podziemiach zamku krzyżackiego oraz w Bramie Chełmińskiej przy ul. Mały Rynek 4.

Brama Chełmińska jest jedną najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Została zbudowana w pierwszej połowie XIV wieku przy budowie murów miejskich. W XIX wieku służyła jako więzienie miejskie, później w jej przejeździe znajdowała się waga miejska. Oprócz wystaw muzealnych jest też siedzibą galerii sztuki współczesnej.

Kolejną budowlą z czasów krzyżackich, którą można podziwiać w Brodnicy jest Wieża Mazurska. Pierwotnie stanowiła część składową nieistniejącej obecnie Bramy Mazurskiej. Wieża liczy 30 m wysokości, została wzniesiona z cegły.

Przez mieszkańców Brodnicy zwana jest Bocianią, z powodu usytuowanego dawniej na jej szczycie bocianiego gniazda. W Wieży Mazurskiej mieści się punkt informacji turystycznej oraz siedziba Miejskiego Oddziału PTTK.

Nietypowy jest rynek w Brodnicy o trójkątnym kształcie. Legenda mówi, że sam Bóg brał udział w budowaniu miasta i położył jedno z trójkątnych narzędzi na ziemi, co współpracujący z nim budowlańcy uznali za znak i wybudowali kolejne budynki w Brodnicy wzdłuż bożego narzędzia.

Ciekawe są też okolice Brodnicy, takie jak betonowe bunkry z 1939 roku na linii jezior brodnickich. Okolice Brodnicy obfitują w lasy i jeziora, a od lat osiemdziesiątych funkcjonuje Brodnicki Park Krajobrazowy. Ma on powierzchnię szesnastu tysięcy hektarów i prawie sześćdziesiąt jezior w swoim obszarze.

Na jego terenie znajduje się Jezioro Bachotek oraz Bagienna Dolina Drwęcy. Warto wybrać się też nad Jezioro Ciche uważane za najpiękniejsze jezioro w okolicy i najczystsze w tym regionie. Na terenie miasta znajduje się natomiast Jezioro Niskie Brodno, gdzie można podziwiać doskonałe widoki i spróbować sił w sportach wodnych.

Brodnica jest ostatnio coraz bardziej popularna za sprawą kryminalnych powieści Katarzyny Puzynskiej, których akcja dzieje się w fikcyjnej wiosce Lipowo, a tak naprawdę jest to Pokrzydowo leżące kilka kilometrów od Brodnicy. Można udać się na wycieczkę śladami bohaterów książek.