Altiero Spinelli

Altiero Spinelli (ur. 31 sierpnia 1907 w Rzymie, zm. 23 maja 1986 tamże) – włoski polityk, zwolennik federalnej koncepcji zjednoczenia Europy, twórca Manifestu z Ventotene, komunista, uznawany za ojca Unii Europejskiej.

Od 1924 do 1937 roku był członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (wstąpił do niej jako 17-latek), pracował jako dziennikarz, był aresztowany w czasie rządów Benita Mussoliniego jako komunistyczny opozycjonista i spędził w więzieniu dziesięć lat. W trakcie II wojny światowej był internowany na wyspie Ventotene, gdzie opracował ideę integracji ponadnarodowej.

Na skutek trockistowskiego odchylenia bolszewizmu i komunizmu i za jego krytykę został usunięty z partii. Podczas internowania na wyspie Spinelli zainspirował się esejami amerykańskich federalistów (m.in. Alexandra Hamiltona, Johna Jaya i Jamesa Madisona) i utworzył Manifest z Ventotene, w którym wzywał do utworzenia po wojnie europejskiej federacji demokratycznej, która według jego założeń miała być drogą do „wolnej i zjednoczonej Europy”. Tym samym Spinelli postulował utworzenie swoistych Stanów Zjednoczonych Europy, w przeciwnym razie państwa narodowe na kontynencie zawsze będą w nieustannym konflikcie. Manifest z Ventotene został przemycony z więzienia i był publikowany wśród włoskiego ruchu oporu.

28 sierpnia 1943 roku, tuż po zakończeniu internowania Spinellego, jego Manifest z Ventotene został przyjęty w Mediolanie jako program Europejskiego Ruchu Federalistycznego. Jednocześnie Spinelli postulował zwiększenie integracji europejskiej uważając, iż ta proponowana w ramach istnienia OECD i Rady Europy nie jest wystarczająca. Spinelli do lat 70′ XX wieku pracował jako doradca znanych person, założył również w Rzymie Instytut Spraw Międzynarodowych. W 1970 roku został członkiem Komisji Europejskiej, gdzie odpowiadał za politykę przemysłową (ze stanowiska zrezygnował w 1976 roku). W 1979 roku został wybrany w pierwszych wyborach do Parlamentu Europejskiego – startował z Włoskiej Partii Komunistycznej, jako kandydat niezależny.

W celu zintensyfikowania procesu integracji i znoszenia państw narodowych Spinelli współzakładał Klub Krokodyla – nazwa powstała od nazwy restauracji, w której Spinelli spotkał się z posłami różnych grup politycznych. Naciski nowej grupy Spinellego doprowadziły do powołania w 1982 roku nowej komisji, w której ten był kluczowym notablem – głównym sprawozdawcą. Komisja forsowała po przywództwem Spinellego sporządzenie nowego traktatu – Traktatu ustanawiającego Unię Europejską. 14 lutego 1984 roku Parlament Europejski przyjął wniosek Klubu Krododyla co do nowego traktatu, ale został on odrzucony na skutek braku poparcia państw narodowych.

Na skutek rozmów i negocjacji doprowadzono do przyjęcia Jednolitego aktu europejskiego, w 1986 roku oraz Traktatu z Maastricht, w 1992.W 2010 r. przy Parlamencie Europejskim powstała działająca pod kierownictwem lewicowych aktywistów Daniela Cohn-Bendita i Joschki Fischera, jak i przy udziale m.in. polskich posłanek Róży Thun i Danuty Hubner, tzw. Grupa Spinelli. Jest to najaktywniejsza z organizacji prowadzących lobbing i propagandę na rzecz całkowitej politycznej integracji Unii.

W 2011 roku, gdy obchodzono uroczystości z okazji 25-tej rocznicy śmierci Altiero Spinellego swoisty hołd jego komunistycznej myśli złożył ówczesny przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Jerzy Buzek – uznał on, iż myśl Spinellego, jaka objawiła się w Manifeście z Ventotene jest wiecznie żywym źródłem idei europejskiej integracji. Były polski premier powiedział:

„Dwadzieścia pięć lat po śmierci Altiero Spinelli ciągle nadaje siłę i wyznacza kierunek europejskiego projektu. Jego europejski entuzjazm pozostaje niezrównany – jego oddanie sprawie coraz ściślejszej integracji jest dzisiaj inspiracją dla wielu Europejczyków. Altiero Spinelli wiedział, że trwały pokój można osiągnąć tylko przez prawdziwą integrację, a nie przez współpracę między państwami. Integracja europejska musi być nieodwracalna, w przeciwnym razie zawsze istnieć będzie ryzyko konfliktu i dyktatury. Spinelli wiedział to najlepiej, gdy w więzieniu, wraz z Ernesto Rossim pisał Manifest z Ventotene – jedno z najbardziej żywych uzasadnień konieczności zjednoczenia Europy”