Centralny Port Komunikacyjny

[ Centralny Port Komunikacyjny ]

[ Dlaczego nie Okęcie? ] [ Cargo ] [ Koleje ] [ Koncepcja ] [ Koszt CPK ]
[ Likwidacja lotnisk regionalnych] [ Megalomania ]

Koncepcja Centralnego Portu Komunikacyjnego powstawała od lat 70. XX wieku. Bogusław Jankowski, ekspert w dziedzinie transportu, wraz z Henrykiem Panuszem stworzyli koncepcję Centralnego Portu Lotniczego sprzężonego z węzłem Kolei Dużych Prędkości, nad którą pracowali przeszło 20 lat.

Ideę Centralnego Portu Komunikacyjnego zaczęto rozwijać około 2005 roku, kiedy pojawiły się prognozy, że w okresie 2010-2013 port lotniczy Warszawa-Okęcie będzie obsługiwać około 10 milionów pasażerów, co wyczerpie jego przepustowość i może spowodować utrudnienia ruchu w części Warszawy, w której znajduje się lotnisko.

W 2003 roku koalicja rządowa SLD-PSL zaczęła mówić o potrzebie dużego centralnego lotniska. Powstał wtedy międzyresortowy zespół, który uznał, że najlepsze, potencjalne lokalizacje dla portu to Modlin i Mszczonów. Ten sam rząd zlecił w 2006 roku opracowanie raportu, który powstał w Hiszpanii i wskazywał, że centralny port lotniczy powinien powstać w okolicach Baranowa. Z projektu zrezygnowano m.in. przez kryzys finansowy.

W 2010 roku, za czasów rządów PO-PSL i premiera Donalda Tuska, powstał raport „Koncepcja Lotniska Centralnego dla Polski – Prace analityczne”. Raport jednoznacznie wskazywał, że dynamiczny wzrost przewozów pasażerskich w Polsce doprowadzi w krótkim czasie do wyczerpania możliwości przewozowych warszawskiego lotniska.

Planowano, że do 2020 roku powstanie nowy port lotniczy, a lotnisko Okęcie będzie stopniowo likwidowane. Ówczesny minister infrastruktury, budownictwa i gospodarki morskiej Cezary Grabarczyk przekonywał, że wzrost natężenia ruchu lotniczego wymaga, by inwestycja została ukończona najpóźniej do 2020 roku. Jednak jej ewentualna realizacja została odsunięta na lata 2025-2030, jednocześnie skupiając się na rozwoju lotnisk regionalnych, zwłaszcza portów lotniczych w Modlinie oraz Radomiu.

W 2016 roku Witold Waszczykowski, minister spraw zagranicznych w rządzie Beaty Szydło, wskazał na potrzebę budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego pomiędzy Łodzią a Warszawą. We wrześniu 2017 roku ogłoszono, że rekomendowaną lokalizacją Centralnego Portu Komunikacyjnego jest wieś Stanisławów, w gminie Baranów, w powiecie grodziskim.

Pełnomocnik rządu Mikołaj Wild złożył w Sejmie projekt uchwały przyjmującej koncepcję budowy CPK. W 2018 roku Sejm przyjął ustawę, dzięki której można było rozpocząć budowę lotniska. Za przygotowanie i realizację projektu odpowiada spółka Skarbu Państwa Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o.

Będąca wtedy w opozycji Platforma Obywatelska protestowała nazywając pomysł „gigantomanią opartą o specjalną ustawę, która dopuszcza wywłaszczanie ludzi” i zaprezentowała własny projekt opierający się na rozbudowie lotniska Okęcie.

W czerwcu 2018 roku zostało przeprowadzone referendum gminne w sprawie lokalizacji Centralnego Portu Komunikacyjnego na obszarze gminy Baranów i planowanych w związku z tą inwestycją regulacjach prawnych. Wynik referendum był wiążący, a mieszkańcy opowiedzieli się przeciwko budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Główną przyczyną takiego wyniku była obawa mieszkańców o wywłszczenia pod budowę lotniska. Wprowadzono jednak Program Dobrowolnych Nabyć. Warunki w ramach tego programu były znacznie bardziej atrakcyjne niż procedura wywłaszczeń za odszkodowaniem. We wrześniu 2023 roku pula zakupionych od mieszkańców gminy nieruchomości przekroczyła 1000 ha. Liczba transakcji stale rośnie. CPK to pierwsza w historii inwestycja, która rozpoczęła się całkowicie bez wywłaszczeń, wyłącznie na zasadzie dobrowolnych nabyć.

Centralny Port Komunikacyjny to szansa na wykorzystanie położenia Polski w centrum Europy. Nowy większy port lotniczy przyciągnie pasażerów dużych linii lotniczych, którzy z Polski będą mogli latać na długie dystanse. Położenie CPK z dala od miejskiej zabudowy ma też swoje zalety ponieważ port nie będzie musiał utrzymywać ciszy nocnej. Oznacza to też mniejszy hałas na terenach gęsto zaludnionych.

Projekt CPK może też sprawić, że Polska stanie się kluczowym punktem dla przewozu towarów, co przekłada się na ogromne zyski dla budżetu. Prognozy szacują, że CPK może generować nawet 200 mld złotych z opłat celnych i VAT do 2060 roku. To także inwestycje w infrastrukturę kolejową i drogową. Sondaże pokazują, że Polacy zdecydowanie popierają ten projekt, bo aż 54,9% ankietowanych na początku 2024 roku opowiedziało się za kontynujacją budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego pomiędzy Łodzią, a Warszawą.