Żagań

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ] [ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ]
[ świętokrzyskie ] [ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Żagań to miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie lubuskim, nad rzeką Bóbr. Leży na pograniczu Niziny Śląskiej i Gór Kocich, w otoczeniu Borów Dolnośląskich na południu, Wzniesień Żarskich na zachodzie oraz Wzgórz Dalkowskich na północnym wschodzie. Ponad połowę powierzchni miasta pokrywają lasy.

Pierwsze wzmianki o Żaganiu pochodzą z XII wieku. Wówczas istniała tu osada, która dzięki swojemu położeniu rozwijała się jako ośrodek handlowy. W XIII wieku Żagań stał się własnością książąt śląskich z dynastii Piastów, a Henryk III Głogowski nadał osadzie prawa miejskie w 1285 roku, co zapoczątkowało intensywny rozwój miasta.

W XIV wieku miasto było stolicą księstwa żagańskiego, które odgrywało ważną rolę na Śląsku. W tym okresie powstały najważniejsze zabytki, w tym zamek książęcy oraz kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Miasto otoczono murami obronnymi, a jego znaczenie rosło dzięki handlowi i rzemiosłu.

W XVI wieku, po śmierci ostatniego Piasta żagańskiego, miasto przeszło pod panowanie Habsburgów. Austriacy sprowadzili do Żagania zakon augustianów, którzy odegrali ważną rolę w życiu religijnym i kulturalnym miasta. Powstała wówczas słynna biblioteka klasztorna, zawierająca cenne rękopisy i druki.

W XVIII wieku Żagań stał się częścią Królestwa Prus. W XIX wieku Żagań trafił w ręce księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord, która uczyniła z miasta ważny ośrodek kulturalny. Jej pałac stał się miejscem spotkań europejskiej arystokracji i intelektualistów.

Podczas II wojny światowej Żagań stał się miejscem jednego z najbardziej znanych obozów jenieckich – Stalag Luft III. To właśnie tutaj w 1944 roku miała miejsce „wielka ucieczka”, podczas której alianccy piloci wydostali się z obozu przez wykopane podziemne tunele. Wydarzenie to stało się inspiracją dla filmu „Wielka ucieczka” z 1963 roku, w którym główną rolę zagrał Steve McQueen.

W 1945 roku miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną, a w wyniku postanowień konferencji jałtańskiej Żagań znalazł się w granicach Polski. Niemiecka ludność została wysiedlona, a na ich miejsce przybyli polscy osadnicy z Kresów Wschodnich.

Najważniejszym zabytkiem Żagania jest Pałac Książęcy, który powstał w XVII wieku na fundamentach dawnego zamku piastowskiego. Obecny kształt budowli to efekt przebudowy dokonanej przez włoskiego architekta Giovanniego Simonettiego na zlecenie Albrechta von Wallensteina – słynnego wodza z czasów wojny trzydziestoletniej.

W XIX wieku pałac należał do księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord, która uczyniła z niego ważny ośrodek kulturalny i polityczny. Gościli tu znani europejscy arystokraci, politycy oraz naukowcy, w tym wybitny astronom Pierre-Simon Laplace. Dziś w pałacu mieści się Centrum Kultury, gdzie organizowane są wystawy, koncerty i wydarzenia kulturalne. Warto także przespacerować się po otaczającym pałac parku. 

Kolejną niezwykle ważną budowlą jest dawne opactwo augustianów, którego początki sięgają XIII wieku. Klasztor został przebudowany w XVIII wieku w stylu barokowym i do dziś zachwyca swoją monumentalną architekturą.

Największą atrakcją kompleksu jest dawna biblioteka klasztorna. Znajdują się w niej unikatowe zbiory książek i rękopisów, a także bogato zdobione freski. W przeszłości było to jedno z najważniejszych centrów naukowych na Śląsku. Na terenie klasztoru znajduje się także Wieża Widokowa, z której można podziwiać panoramę miasta i okolicznych lasów.

Dziedziniec klasztorny, otoczony arkadami, jest miejscem, gdzie organizowane są różne wydarzenia kulturalne, koncerty i jarmarki. Obok klasztoru znajduje się Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w którym warto zobaczyć barokowe wnętrza oraz imponujące organy.

Żagań jest jednak najbardziej znany z wydarzeń związanych z „wielką ucieczką” z niemieckiego obozu jenieckiego Stalag III. Dziś na terenie dawnego obozu znajduje się Muzeum Obozów Jenieckich, gdzie można zobaczyć rekonstrukcję tunelu wykopanego przez alianckich lotników oraz eksponaty związane z życiem jeńców.