1806 r.: Powstanie wielkopolskie

[ Powrót do historii Polski ]

Po wybuchu wojny między Francją Napoleona a Prusami, mieszkańcy Wielkopolski zaczęli mieć nadzieję na odzyskanie niepodległości. 20 września 1806 roku Napoleon wydał rozkaz tworzenia legii polskich dezerterów z pruskiej armii.  Ochotników było tak dużo, że dwa dni później wydał rozkaz powołania kolejnej legii. W związku z wybuchem wojny na terenie Wielkopolski znajdowały się nieliczne oddziały pruskie.

Cieszący się szacunkiem w Wielkopolsce generał Jan Henryk Dąbrowski otrzymał od Napoleona polecenie udania się do Poznania i stworzenia tam regularnych oddziałów polskich. 6 listopada 1806 roku do Poznania wjechali Dąbrowski z Józefem Wybickim. Ich wjazd przerodził się w manifestację patriotyczną, wydali oni odezwę do narodu, wzywając do stawania u boku Napoleona w walce z zaborcą. Utworzono też Komisje Wojewódzkie, które miały przejąć administrację i zapewnić spokój w regionie po wybuchu walk.

Duże ośrodki powstańcze mieściły się w Kaliszu i Koninie. Na tym terenie 10 listopada doszło do starć z oddziałami pruskimi w pobliżu Ostrzeszowa i Kępna, zaś 13 listopada powstanie przeniosło się na ziemię sieradzką. 3 grudnia ogłoszono pospolite ruszenie. Oddziały powstańcze, jak i wojska składające się z rekrutów powołanych przez Dąbrowskiego od samego początku systematycznie oczyszczały Wielkopolskę z oddziałów pruskich.

Działania rozszerzały się także na sąsiednie tereny, a powstańcy jeszcze w listopadzie zajęli twierdzę jasnogórską. Doskonale zorganizowane wojska przeorganizowano tworząc trzy legie: poznańską, dowodzoną przez Dąbrowskiego, kaliską gen. Józefa Zajączka oraz warszawską dowodzoną przez J. Poniatowskiego. Legia kaliska została skierowana do oblężenia Grudziądza, zaś warszawska ruszyła na północ wraz z armią francuską w kierunku Gdańska. Liczące około 6000 żołnierzy oddziały Dąbrowskiego skoncentrowały się pod Bydgoszczą, a następnie ruszyły na Gniezno i Tczew.

W 1807 roku zdobyto Piłę, Wałcz i Wieleń. Oddziały Sokolnickiego zajęły Słupsk, a następnie brały udział w oblężeniu Gdańska, który skapitulował w maju. Po zdobyciu Gdańska oddziały polskie wzięły jeszcze udział w walkach na Mazurach. Kampanię zakończyła kapitulacja Królewca 15 czerwca 1807 roku, a następnie traktat tylżycki, który zaowocował powstaniem Księstwa Warszawskiego.