Adam Mickiewicz – „Pan Tadeusz”

[ Lektury szkolne ]

„Pan Tadeusz” autorstwa Adama Mickiewicza, jest jego najbardziej znanym dziełem. Jest epopeją narodową, zawiera elementy poematu heroicznego, heroikomicznego, satyry, powieści walterskotowskiej, baśni, gawędy oraz sielanki. Powstał w latach 1832-1834 w Paryżu. Składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim. Rozpoczyna się porównaniem utraconej ojczyzny do utraconego zdrowia oraz porównaniem cudu, dzięki któremu emigranci polscy mają powrócić na łono kraju, z cudownym ocaleniem poety w dzieciństwie za sprawą modłów jego mamy do Matki Boskiej.

Rękopis pierwszych wersów „Pana Tadeusza”

„Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem,
(Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu),
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.”

Przebywający na emigracji Adam Mickiewicz napisał „Pana Tadeusza” pod wpływem tęsknoty za Ojczyzną i cierpienia wywołanego trudną sytuacją Polski po upadku Powstania listopadowego. W „Panu Tadeuszu” zawarł nie tylko opis uroków przyrody swojej Ojczyzny, ale także dokładnie przedstawił panujące w niej obyczaje i tradycje szlacheckie. Poeta opisał przekrój całej warstwy szlacheckiej, ukazując nam bogatą wielowarstwowość tej grupy społecznej. Magnatów, posiadających dobra ziemskie, jak Stolnik Horeszko, szlachtę średnią, reprezentowaną przez Sędziego Soplicę, czy zaściankową w postaci rodziny Dobrzyńskich, ale także nowe pokolenie oświeconych szlachciców, jak Tadeusz i Hrabia. Autor podkreśla ich przywiązanie do tradycji, obyczajowość, pewne typy zachowań, przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Soplicowo jest małym zalążkiem polskości, gdzie żyją ludzie, gotowi do bezgranicznego poświęcenia się sprawie narodowej. Wspominany często na kartach dzieła Tadeusz Kościuszko, powtarzanie słów Mazurka Dąbrowskiego „Jeszcze Polska nie zginęła”, czy działalność konspiracyjna księdza Robaka, a także wspomniana postać Napoleona, wyrażają nadzieję, że w końcu uda się uzyskać upragnioną od wielu lat wolność i napawają wiarą, że stanie się to w niedalekiej przyszłości.

 Przeczytaj całą treść „Pana Tadeusza”: http://wolnelektury.pl/media/book/pdf/pan-tadeusz.pdf