1901 r.: Strajk Dzieci Wrzesińskich

[ Powrót do historii Polski ]

Strajk Dzieci Wrzesińskich odbył się wiosną 1901 roku. W dniu 4 marca 1901 roku dotarło do szkoły zarządzenie pruskich władz oświatowych o wprowadzeniu języka niemieckiego do nauki religii od nowego roku szkolnego. Gdy nadeszły katechizmy w języku niemieckim, dzieci odmówiły ich przyjęcia, albo w porozumieniu z rodzicami zwróciły je następnego dnia. Uczennica Bronisława Śmidowiczówna, oddając nauczycielowi niemiecki katechizm, trzymała go przez fartuszek, aby nie splamić sobie rąk.

Dzieci, korzystając z rad rodziców zastosowały bierny opór, odmawiając odpowiedzi w języku niemieckim na lekcjach religii, za co spadły na nie represje i kary cielesne.  Opornych uczniów karano aresztem, trwającym niekiedy kilka godzin, zastosowano trzykrotnie karę chłosty w dniu 2, 13 i 20 maja 1901 roku. Właśnie 20 maja doszło do masowej chłosty w obecności inspektora szkolnego. Odgłosy dochodzące z budynku, ściągnęły pod szkołę ludzi (około 1000 osób). Zgromadzony tłum wznosił okrzyki. W obronie dzieci stanęli ich rodzice. Padały pogróżki pod adresem nauczycieli.

Rodzice utwierdzali swoje dzieci w walce o język polski w szkole. Największe nasilenie strajku we Wrześni przypadło na miesiące zimowe roku szkolnego 1901 – 1902. Na ogólną liczbę 158 uczniów w najwyższych klasach strajkowało 118. Na rodziców zaczęto nakładać większy podatek szkolny, wymuszano coraz wyższe kary administracyjne. Wypadki wrzesińskie znalazły swój epilog w sądzie gnieźnieńskim, gdzie na ławie oskarżonych za demonstracje na ulicy przed szkołą zasiadło 25 osób – rodziców i małoletnich. Proces odbył się w dniach 14-16 listopada 1901. Wyrok został ogłoszony 19 listopada 1901 roku. Ostatecznie skazano 20 osób na kary od 2 miesięcy do 2,5 lat więzienia.