Prószyński Kazimierz

Kazimierz Prószyński – ur. 4 kwietnia 1875 w Warszawie, zm. 13 marca 1945 w obozie Mauthausen-Gusen) – polski przedsiębiorca, operator filmowy, reżyser, inżynier oraz wynalazca. Konstruktor pionierskich aparatów kinematograficznych oraz kamer filmowych. Pionier polskiej oraz światowej kinematografii. W 1894 roku skonstruował swój pierwszy aparat do rejestracji i odtwarzania filmów – pleograf. W 1901 roku Prószyński założył pierwszą w historii polskiej kinematografii rodzimą wytwórnię filmową Towarzystwo Udziałowe Pleograf. Kręcił wynalezionym przez siebie pleografem krótkie filmy dokumentujące życie codzienne w stolicy, był również autorem pierwszych filmów fabularnych z udziałem polskich aktorów, tworząc podwaliny polskiej kinematografii. Organizował w Warszawie pokazy filmowe oraz prezentacje jego urządzeń.

W 1907 roku rozpoczął pracę nad swoim kolejnym wynalazkiem, aeroskopem, pierwszą na świecie ręczną kamerą filmową o napędzie automatycznym. W latach 1908–1910 przebywał we Francji, gdzie kontynuował te prace uzyskując w 1909 roku francuski patent na to urządzenie. W czasie II wojny światowej działał w konspiracji. Został aresztowany przez Niemców w trakcie trwania Powstania warszawskiego. 22 sierpnia 1944 roku wywieziony został do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen. Zmarł jako więzień numer 129957 w wieku 70 lat w hitlerowskim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen.

« Powrót do Leksykonu