Różański Józef

Józef Różański vel. Józef Goldberg, po wojnie używał zarówno imienia Józef, jak i Jacek – ur. 13 lipca 1907 r. w Warszawie, zm. 21 sierpnia 1981 r. w Warszawie, prawnik, oficer NKWD i MBP, dyrektor Departamentu Śledczego MBP, zbrodniarz stalinowski. Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn działacza syjonistycznego i redaktora naczelnego syjonistycznej gazety „Hajnt” Abrahama Goldberga. W 1929 roku ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Prawdopodobnie już wtedy rozpoczął współpracę z NKWD. Działał w KPP, gdzie pracował w Centralnym Biurze Żydowskim. Związał się z młodą działaczką komunistyczną Belą Frenkiel, z którą po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Kostopola. Oboje pracowali tam w NKWD.

W 1940 roku został wezwany do Lwowa, gdzie rozpoczął pracę w Oddziale Politycznym NKWD dla polskich jeńców 1939 roku. Pełnił funkcję oficera polityczno-wychowawczego oraz służył za tłumacza. Słynął z donosicielstwa do NKWD na wszystkich, w tym także na swoich towarzyszy. W 1941 roku ochotniczo wstąpił do Armii Czerwonej, ale odwołano go do zadań w NKWD. W czasie ewakuacji więzień jako funkcjonariusz NKWD brał udział w rozstrzeliwaniu więźniów. W lutym 1944 roku wstąpił do III Dywizji im. Romualda Traugutta, gdzie ukończył dywizyjną szkołę oficerów polityczno–wychowawczych i rozpoczął pracę jako politruk. Przeniesiony z wojska do Resortu Bezpieczeństwa Publicznego PKWN w Lublinie. Od tego czasu aż do 1954 roku pracował w bezpiece.

W historii zapisał się jako jeden z największych katów Polaków. Ma na sumieniu śmierć wielu patriotów. Nadzorował śledztwo w sprawie Witolda Pileckiego i jest faktycznym sprawcą skazania go na karę śmierci. Ponurą sławę zdobyły metody śledcze Różańskiego, zeznania były wydobywane za pomocą tortur, które Różański stosował powszechnie. Zyskał sobie miano człowieka bezwzględnego i niezwykle brutalnego, osoby przez niego przesłuchiwane mówiły, że był sadystą. Setki osób, przesłuchiwanych przez Różańskiego lub jego podwładnych, straciło życie lub zostało kalekami. Po odejściu z MBP Pracował w Zespole Programu Zagranicznego Polskiego Radia. Po informacjach Józefa Światły został skazany dwukrotnie na 5 lat więzienia. W 1956 roku wznowiono śledztwo przeciwko niemu, został skazany na 14 lat więzienia, na wolność wyszedł jednak już w 1964 roku. Został urzędnikiem w Mennicy Państwowej w Warszawie. Pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 12).