Broński Zdzisław

Zdzisław Broński  ps. „Uskok” –  ur. 24 grudnia 1912 r. w Radzicu Starym, zm. 21 maja 1949 r. w Dąbrówce, obecnie Nowogród, członek AK, a następnie WiN, dowódca oddziału partyzanckiego. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku, po dostaniu się do niewoli, zbiegł w 1940 roku. Po powrocie w rodzinne strony, wstąpił do POZ, a po jej scaleniu z AK został dowódcą 35-osobowego oddziału, który wchodził w skład Inspektoratu „Lublin”. Na przełomie lat 1943 i 1944, zorganizował grupę partyzancką, która w szczytowym okresie liczyła około 60 ludzi. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie uniknął aresztowania. Rozwiązał swój oddział i początkowo deklarował chęć wstąpienia do LWP. Jednak kiedy dowiedział się, że jest poszukiwany przez komunistyczne władze, powrócił do konspiracji.

Od sierpnia 1944 roku pełnił funkcję zastępcy, a następnie komendanta I Rejonu Obwodu AK „Lubartów”. Wiosną 1945 roku na bazie oddziału partyzanckiego z czasów okupacji niemieckiej odtworzył kilkudziesięcioosobowy lotny oddział bojowy, który wszedł w skład struktur Zrzeszenia WiN. Podlegał bezpośrednio komendantowi OP w Inspektoracie mjr. Hieronimowi Dekutowskiemu ps. „Zapora”. W październiku 1946 roku oddział „Uskoka” opanował Łęczną, rozbijając miejscowy posterunek MO.

Respektował podległość komendzie WiN, jednak radykalizował swoją postawę przeciwko komunistom, co było niezgodne z przyjętą polityką kierownictwa WiN. Nie skorzystał z amnestii, postanowił dalej prowadzić walkę zbrojną z komunistami. Jego akcje były jednak wymierzone nie tylko w funkcjonariuszy państwowych (UB, MO), ale również w ludność cywilną, współpracującą bądź też sympatyzującą z nową władzą. W ostatnim okresie działalności, ukrywał się w bunkrze pod stodołą w miejscowości Dąbrówka. 20 maja 1949 roku, dzięki agentowi funkcjonariusze PUBP aresztowali zastępcę „Uskoka”. W wyniku tortur wydał on miejsce ukrycia swojego dowódcy. 21 maja 1949 roku grupa operacyjna MO, UB i KBW otoczyła jego kryjówkę. Zginął od wybuchu granatu. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.