Józef Chełmoński – Epizod z Powstania 1863 roku

Obraz Józefa Chełmońskiego „Epizod z Powstania 1863 roku” powstał w latach 1884-1886. Jest to olej na płótnie o wymiarach 45 cm x 81 cm, znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Namalowane wydarzenie miało miejsce 4 sierpnia 1863 roku. Scena dotyczy działań wojennych związanych z potyczkami bitewnymi w okolicy wsi Chruśliny, Moniaki i Boby, na terytorium dawnego Królestwa Polskiego, w okolicach pogranicza dzisiejszych województw lubelskiego, świętokrzyskiego i mazowieckiego. Zmagania te opisywane są jako II bitwa pod Chruśliną.

Główne dowództwo oddziałów powstańczych obejmował gen. Michał Heidenreich-Kruk. Brały w niej udział oddziały Krysińskiego, Wierzbickiego, Lutyńskiego, Jareckiego i Grzymały. Gen. Michał Heidenreich-Kruk dowodząc siłą 800 strzelców, 600 kosynierów i 200 jazdy, pobił 1300 Moskali z artylerią i ścigał ich jeszcze przez 12 wiorst. W bitwie tej, Polacy stracili 2 zabitych i 30 rannych natomiast pobici Rosjanie stracili aż 14 oficerów i nieznaną liczbę żołnierzy.