Puławy
[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]
Polskie województwa
[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]
Puławy leżą w województwie lubelskim, w pobliżu granicy województwa mazowieckiego, nad Wisłą. Jako wieś szlachecka należały do Opalińskich, a następnie Lubomirskich i Czartoryskich. W 1784 roku majątek po Auguście CZartoryskim odziedziczył jego syn Adam Kazimierz Czartoryski, który wraz z żoną Izabelą Fleming przeniósł się do Puław.
W ciągu następnych lat powstało tutaj konkurujące ze stolicą centrum życia kulturalnego i politycznego. Miejscowość zyskała przydomek Polskie Ateny. W 1794 roku w odwiecie za wsparcie Czartoryskich udzielone Tadeuszowi Kościuszce, wojska rosyjskie zniszczyły puławską rezydencję i splądrowały okoliczne wsie.
Księżna Izabela rozpoczęła odbudowę w 1796 roku. Rezydencja została przebudowana według projektu architekta Piotra Aignera, wybudowano też szereg budowli ogrodowych w przypałacowym parku. Park miał romantyczny styl, zamieszkiwał w nim nawet zatrudniony przez Izabelę Czartoryską pustelnik. W jednej z parkowych budowli, w Świątyni Sybilli, w 1801 roku księżna założyła pierwsze w Polsce muzeum, gromadzące pamiątki narodowe.
Po upadku Powstania listopadowego, Czartoryscy zostali zmuszeni do emigracji, a majątek został skonfiskowany. W 1842 roku władze rosyjskie zmieniły nazwę Puław na Nową Aleksandrię. Miasto było zróżnicowane etnicznie, mieszkali w niem Polacy, Żydzi i Rosjanie. W czasie II wojny światowej zginęła jedna trzecia mieszkańców.
Po wojnie Puławy z małego miasteczka stały się miastem przemysłowym, dzięki budowie w 1960 roku Zakładów Azotowych. Obecnie miasto posiada wiele zabytków i znajduje się w trójkącie turystycznym – Kazimierz Dolny, Nałęczów, Puławy. Najbardziej okazałym z zabytków jest pałac Czartoryskich.
Wnętrza zabytkowej centralnej części pałacu udostępnione są dla zwiedzających. Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 30 hektarów. W latach 1798-1806 księżna Izabela Czartoryska zamieniła go w ogród romantyczny w stylu angielskim i w tym stanie park przetrwał do czasów współczesnych.
Najciekawsza budowla znajdująca się w parku to Świątynia Sybilli, zbudowana na wzór antycznej świątyni Westy w Tivoli pod Rzymem. W 1801 roku księżna założyła tutaj pierwsze w Polsce muzeum. Miało ono na celu pobudzenie patriotyzmu w Polsce znajdującej się pod zaborami. Były tam m.in. przedmioty związane z Bolesławem Chrobrym, Kazimierzem Wielkim, Stanisławem Żółkiewskim, Tadeuszem Kościuszką, Mikołajem Kopernikiem i Janem Kochanowskim.
Niedaleko Świątyni Sybilli znajduje się Domek Gotycki. Postawiony został z myślą o rozszerzeniu zbiorów narodowych gromadzonych w położonej obok Świątyni Sybilli i lokowania w nim kolekcji sztuki światowej. Obok budynku znajduje się kamienne źródełko oraz kopia posągu Tankred i Klorynda. W czasach księżnej Izabeli w budynku tym przechowywane były cenne dzieła sztuki, m.in. „Dama z łasiczką” Leonarda da Vinci, „Autoportret” Rafaela czy „Miłosierny Samarytanin” Rembrandta.
Okazały jest też Pałac Marynki, wybudowany w klasycystycznym stylu dla córki księżnej Izabeli Czartoryskiej, Marii z Czartoryskich Wirtemberskiej. Znajduje się tutaj unikalna w Polsce konstrukcja kominka w oknie.