Tarnogród

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Tarnogród położony jest w województwie lubelskim, nad rzekami Nitka i Złota Nitka, na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Miasto zostało lokowane na miejscu starego grodziska Cierniogród, prawa miejskie uzyskał od króla Zygmunta II Augusta. Było to prywatne miasto szlacheckie, które od 1588 roku, wraz z okolicznymi wsiami znajdowało się w dobrach rodziny Zamoyskich.

Po rozbiorach Polski Tarnogród znajdował się w zaborze austriackim, a na początku XIX wieku był jednym z większych miast Królestwa Polskiego. Pod zaborem rosyjskim, zwłaszcza po Powstaniu styczniowym, nastąpiła intensywna rusyfikacja. Rosyjski stał się językiem urzędowym, unitów przymusowo włączono do cerkwi prawosławnej, a księżom katolickim zabroniono wykonywać posług religijnych. Zakazów tych unikano m.in. udzielając ślubów i chrztów za granicą zaboru austriackiego.

Po I wojnie światowej Tarnogród znalazł się w niepodległej Polsce. W czasie II wojny światowej miasto było pod okupacją niemiecką. Rozpoczęły się masowe prześladowania ludności polskiej i żydowskiej. W okolicy działały liczne zgrupowania niepodległościowe, z których najliczniejsza była Armia Krajowa.

Wielu z Polaków mieszkających w Tarnogrodzie zostało wysiedlonych i wysłanych na roboty do Niemiec, w ich miejsce przybyli proniemieccy Ukraińcy. Organizowane były pogromy ocalałych Polaków i ukrywających się Żydów. Niemcy wycofali się z miasta 21 lipca 1944 roku pod naporem wojsk polskich i sowieckich. Po zakończeniu II wojny światowej, do 1947 roku działały oddziały UPA. Wysiedleni mieszkańcy miasta powrócili dopiero w latach 1945-1946.

Tarnogród był miastem trzech wyznań – rzymskokatolickiego, mojżeszowego i prawosławnego. Do dziś znajdują się tutaj świątynie tych trzech wyznań. W II RP Żydzi stanowili niemal połowę ludności w Tarnogordzie. Obecnie Tarnogród posiada największe skupisko prawosławnych w powiecie biłgorajskim.

W Tarnogordzie znajduje się najstarszy na Zamojszczyźnie drewniany kościół pw. Św. Rocha. Wybudowany w latach 1600-1624 jako kościół wotywny, mający chronić mieszkańców miasta przed częstymi zarazami. Kościół posiada piękne polichromowane wnętrze.

W latach 1750-1777 został wybudowany barokowy kościół pw. Przemienienia Pańskiego. We wnętrzu znajduje się ołtarz z lat 1632–1637 pochodzący z kolegiaty w Zamościu z obrazami Domenica Tintoretta, sprowadzonymi z Wenecji. Obrazy te zostały skradzione w 1994 roku, na szczęście udało się je odnaleźć.

Warto też zobaczyć wnętrze parafialnej cerkwi prawosławnej pw. Świętej Trójcy, gdzie znajduje się XVI-wieczna Tarnogrodzka Ikona Matki Bożej. Po wysiedleniu prawosławnych Ukraińców po II wojnie światowej ikona zaginęła, a jej losy długo były nieznane. Ikonę przypadkowo odnalazł ks. Andrzej Łoś, proboszcz parafii Przemienienia Pańskiego w Lublinie. Znajdowała się ona na strychu soboru katedralnego w Lublinie i była poważnie uszkodzona. Poddana konserwacji, powróciła do cerkwi w Tarnogrodzie w 2012 roku.

W mieście znajduje się też niezwykłe Muzeum Nożyczek. Inspiracją do jego powstania był herb Tarnogrodu – gryf trzymający nożyczki. Muzeum działa przy Miejskiej Bibliotece Publicznej, a jego założycielką była dyrektor biblioteki, Joanna Puchacz. Kolekcję muzeum zapoczątkowały nożyczki przekazane przez Witolda Tchórzewskiego, dyrektora Europejskiego Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie.

W kolekcji muzeum znajduje się ok. 150 nożyczek, w tym nożyce krawieckie, techniczne, chirurgiczne, kosmetyczne, fryzjerskie, nożyczki do bonsai, do jajek czy służące do obcinania kocich paznokci.