Gebert Bolesław

Bolesław Gebert – znany jako Bill Gebert, ur. ur. 22 lipca 1895 r. w Tykocinie, zm. 13 lutego 1986 r. w Warszawie. Współzałożyciel Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych, współzałożyciel organizacji polonijnych w USA, ambasador PRL w Turcji, działacz komunistyczny i agent wywiadu sowieckiego INO.

Pochodził z rodziny żydowsko-polskiej, do USA wyemigrował w 1912 roku. W 1920 roku, kiedy w Polsce trwała wojna polsko-bolszewicka, Gebert szerzył propagandę prosowiecką wśród robotników amerykańskich. Organizował także akcje mające na celu torpedowanie finansowego wsparcia Polonii Amerykańskiej dla obrony Polski w wojnie 1920 roku. Jako świetnie zakamuflowany agent Stalina był współzałożycielem Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych i wszedł do jej władz w Chicago i Pittsburghu.

Został zdekonspirowany jako sowiecki agent w 1934 roku i skazany na deportację do Polski. Polska odmówiła jego przyjęcia, ponieważ nie miał nigdy polskiego obywatelstwa, również Sowieci nie chcieli go przyjąć, gdyż bardziej potrzebny był w Stanach. Pozostał w USA działając jako tajny agent NKWD o pseudonimie Ataman. Po ataku ZSRS na Polskę 17 IX 1939 roku wzmógł swoją antypolską działalność. Przeniknął też do wielu organizacji polonijnych i robotniczych. Po wojnie działał znów na rzecz przyjaźni z ZSRS, do swojej siatki zwerbował znane postacie polonijne m.in. Oskara Langego i Juliana Tuwima. Sowiecka agentura miała też niemały wpływ na politykę prezydenta Roosevelta w sprawie Polski i jej granic po II wojnie światowej.

We wrześniu 1947 roku zdemaskowany Gebert wyjechał z USA, oficjalna wersja brzmiała, że wzywa go PZPR. Wszedł do Centralnej Rady Związków Zawodowych, później został PRL-owskim dyplomatą, m. in. ambasadorem w Turcji. Był też przedstawicielem zdominowanej przez komunistów Światowej Federacji Związków Zawodowych przy ONZ i  w związku z tą funkcją od 1950 roku odwiedzał USA. Jednak i Moskwa nie ufała Gebertowi, zaczęto podejrzewać, że jest rzekomym amerykańskim agentem. Podesłano mu agentkę Krystynę Poznańską, która wkrótce została żoną niczego nie podejrzewającego Geberta. Ich synem jest Konstanty Gebert pseudonim Dawid Warszawski, dziennikarz „Gazety Wyborczej”. Bolesław Gebert jest pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.