Koneczny Feliks

Feliks Koneczny – ur. 1 listopada 1862 r. w Krakowie, zm. 10 lutego 1949 r. tamże, polski historyk i historiozof, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji, a także bibliotekarz, krytyk teatralny i publicysta.

Rodzina Feliksa Konecznego pochodziła z Moraw. Młody Feliks miał problemy z nauką w gimnazjum, musiał nawet powtarzać klasę, często też wagarował, a maturę zdał jako ekstern. W latach 1883–1888 studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując tytuł doktora.

Po ukończeniu studiów prowadził badania w Archiwach Watykańskich. Do Polski wrócił w 1890 roku i podjął pracę w w Archiwum Akademii Umiejętności, a następnie pracował w bibliotekach Akademii Umiejętności i Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednocześnie działając m.in. w Klubie Słowiańskim, Towarzystwie Szkoły Ludowej i Uniwersytecie Ludowym. Publikował też liczne artykuły w czasopismach „Czas”, „Przegląd Polski”, „Głos Narodu” i miesięczniku „Świat Słowiański”.

W czasie I wojny światowej w wyniku zarządzenia ewakuacji Krakowa, Feliks Koneczny wraz z rodziną znalazł się na Morawach. Od 1919 roku pracował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, gdzie był zastępcą profesora. Habilitował się w 1920 roku, pracą „Dzieje Rosji do roku 1449”. W 1922 roku uzyskał tytuł profesora, a w latach 1922–1929 kierował katedrą historii Europy Wschodniej. Współpracował też w tym okresie z takimi czasopismami jak „Kwartalnik Historyczny”, „Przegląd Powszechny”, „Ateneum Wileńskie”, „Ateneum Kapłańskie”, „Muzeum” oraz „Tęcza”.

W 1929 roku przeszedł na emeryturę i powrócił do Krakowa, gdzie publikował przede wszystkim na tematy związane z historiozofią, etyką i religią. Powstały wtedy take dzieła jak „O wielości cywilizacji”, „Święci w dziejach narodu polskiego”, „Rozwój moralności”, „Protestantyzm w życiu zbiorowym”, „Kościół jako polityczny wychowawca narodów”.

W pracach historycznych Koneczny zajmował się historią Europy Środkowej i Wschodniej głównie w okresie średniowiecza i wczesnej nowożytności. Interesowały go zwłaszcza kwestie związane z zakonem krzyżackim oraz stosunki Polski i Litwy ze wschodnimi sąsiadami.

Uważał że fakty historyczne należy wyjaśniać w kontekście jego cywilizacyjnego podłoża. Pisząc o historii Polski, podkreślał, że jej konflikty z krajami sąsiednimi miały charakter cywilizacyjny: Polska opiera się na cywilizacji łacińskiej, Rosja na cywilizacji turańskiej, a Niemcy na cywilizacji bizantyńskiej. Podkreślał też pozytywny wpływ Kościoła katolickiego na rozwój społeczeństwa.