Radzyń Podlaski

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Radzyń Podlaski leży w województwie lubelskim, historycznie położony w Małopolsce. Tereny te określa się także mianem Podlasia Południowego. Przez miasto przepływa rzeka Białka. Obszar ten był miejscem, gdzie spotykały się granice Mazowsza, Małopolski, Księcia Litewskiego i Rusi, co odziaływało politycznie, kulturalnie i gospodarczo. Tutaj stykał się dorobek kulturalny Wschodu i Zachodu, co przejawia się w architekturze Radzynia i jego okolicy.

Pierwsza parafia radzyńska została erygowana w 1456 roku, ale funkcjonowała tu też cerkiew prawosławna św. Jerzego, o której wzmianki pochodzą już z 1458 roku. W 1468 roku Radzyń otrzymał przywilej lokacyjny od króla Kazimierza Jagiellończyka. Było miastem królewskm i często zmieniało właściceli. Jan III Sobieski przekazał Radzyń wraz z jego dobrami w wieczysta dzierżawę podkanclerzemu Stanisławowi Antoniemu Szczuce.

Od 1741 roku do końca XVIII wieku Radzyń był własnością rodu Potockich. Generał Eustachy Potocki ufundował tu rokokowy pałac zaprojektowany i wybudowany przez Jakuba Fontanę. Mieszkańcy miasta brali czynny udział w Powstaniach narodowych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, ówcześni właściciele Radzynia, Szlubowscy, ofiarowali skarbowi państwa zniszczony pałac, który stał się siedzibą starosty powiatowego.

W czasie II wojny światowej pałac zajmowała administracja niemiecka. Podczas okupacji niemieckiej działała tu partyzantka AK i BCh. Radzyński Obwód Armii Krajowej zaliczany był przez dowódców do najlepszych w całym Okręgu Lubelskim AK.

Obecnie jednym z najważniejszych zabytków Radzynia Podlaskiego jest Pałac Potockich. Wybudowany w latach 1685-1709 i przebudowany w latach 1750-59, jako barokowa rezydencja typu palazzo in fortezza. Zbudowany jest w kształcie podkowy, otoczony dziedzińcem zamkniętym od strony południowej murem i żelazną rzeźbioną bramą.

Założenie pałacowo-parkowe w Radzyniu Podlaskim reprezentuje francuski typ entre cour et jardin, podporządkowany zasadzie osiowości. Za pałacem znajduje się od północy park o symetrycznym układzie alei i parterów z zaakcentowanymi główną aleją i kanałem. Niestety nie zachowały się rokokowe wnętrza pałacu. W radzyńskim pałacu przygotowano część projektu Konstytucji 3 Maja, w sierpniu 1920 roku kwaterował tu gen. Edward Rydz-Śmigły. Jesto więc ważny punkt na historyczniej mapie Polski.