Rewolucja 1905 roku w Królestwie Polskim

Rewolucja 1905 roku w Królestwie Polskim – wydarzenia rosyjskiej rewolucji 1905 roku na terenie będącego pod zaborem rosyjskim Królestwa Polskiego. Spontaniczne strajki i walki trwały w polskich ośrodkach przemysłowych oraz na wsi od 1905 do 1907 roku. Strajkom przewodziły PPS i SDKPiL. Od 1905 do 1906 roku wybuchło ponad 6991 strajków, w których uczestniczyło 1,3 miliona pracowników. Wystąpienia robotników potępiła endecja, jej media nawoływały do zdławienia socjalistycznej anarchii, a liczba morderstw politycznych sięgnęła 40-50 tygodniowo. Walki rewolucyjne stopniowo przybierały charakter wojny domowej, wystąpiły elementy pospolitego bandytyzmu w działaniach wielu grup PPS.

Rewolucja jednak przyniosła kilka pozytywnych zmian, m.in. możliwość tworzenia polskich instytucji i organizacji społecznych, polskiego szkolnictwa prywatnego, ruchu spółdzielczego, zelżała cenzura, wprowadzono wolność wyznania i dopuszczono używanie języka polskiego w urzędach gminnych. Efektem rewolucji był też podział polskiego ruchu socjalistycznego na frakcję walczącą o niepodległość Polski, reprezentowaną przez PPS Frakcję Rewolucyjną Józefa Piłsudskiego i frakcję, której priorytetem była walka o prawa robotników, czyli PPS-Lewica.

« Powrót do Leksykonu