1466 r.: II pokój toruński

[ Powrót do historii Polski ]

Już w czasie wojny trzynastoletniej, od 1464 roku trwały rokowania pokojowe z Krzyżakami. Zakończyły się one podpisaniem II pokoju toruńskiego. Podpisanie pokoju wyeliminowało Krzyżaków z grupy liczących się potęg w Europie, jednak ustalenia traktatu nie odzwierciedlały znacznej przewagi Polski nad Zakonem. Najważniejsze ustalenie traktatu mówiło o tym, że państwo zakonne stało się lennem Polski, Korona odzyskała też po 158 latach Pomorze Gdańskie wraz z Gdańskiem. Polska uzyskała też Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg.

II pokój toruński nakładał też zobowiązania na wielkiego mistrza krzyżackiego. Każdy nowo wybrany mistrz musiał w ciągu 6 miesięcy złożyć hołd lenny polskiemu królowi. Wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie królewskiej na wezwanie władcy polskiego z prawem udziału w elekcji nowego władcy włącznie. Miał też obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce i był ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego.

Traktat zabraniał też Krzyżakom zabiegania o zwolnienie z przysięgi wierności, składanej królowi polskiemu i korzystania z ewentualnie udzielonego zwolnienia. Zapewniał amnestię dla poddanych króla polskiego i Zakonu i swobodę kontaktów handlowych na terenach całych Prus. Biskustwo chełmińskie zostało poddane zwierzchnictwu arcybiskupa gnieźnieńskiego, sekretarza królewskiego Wincentego Kiełbasy. Traktat miał być potwierdzony przez papiestwo, które formalnie utrzymywało zwierzchnictwo nad Prusami.