Jerzy Kułak – „Rozstrzelany oddział” (2007)

„Rozstrzelany oddział” Jerzego Kułaka, książka białostockiego historyka opowiada partyzantach dowodzonych przez legendarnego Romualda Rajsa „Burego” na terenie Białostocczyzny. Jest to szczegółowa monografia 3. Wileńskiej Brygady Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, walczącej na Białostocczyźnie do 1946 roku. Znalazło się w niej wielu żołnierzy Armii Krajowej, którzy latem 1945 r. nie złożyli broni i postanowili nadal walczyć o niepodległość Polski. W historii zapisali się wyjątkowo niejednoznacznie.

3. Wileńska Brygada NZW działająca na Białostocczyźnie w latach 1945-1946 miała kontynuować tradycję walk 3. Wileńskiej Brygady AK z okresu 1943-44, zaś II szwadron 5 Wileńskiej Brygady AK z 1945 roku był etapem przejściowym pomiędzy obiema strukturami. Łączyła je nie tylko osoba dowódcy i poszczególni żołnierze, lecz przede wszystkim cel, o jaki walczyli – niepodległość. Zmienił się wróg, lecz cel pozostał ten sam. Również metody walki pozostały te same, z jednym istotnym wyjątkiem.

Wydaje się nieprawdopodobne, by pod dowództwem „Szczerbca” na Wileńszczyźnie mogło dojść do pacyfikacji wiosek zamieszkałych przez ludność litewską, wrogo odnoszącą się do partyzantki niepodległościowej. Tak się natomiast stało na Białostocczyźnie zimą 1946 roku, gdy na rozkaz kpt. Romualda Rajsa „Burego” płonęły białoruskie wsie. Dla wielu ówczesnych białostoczan kpt. „Bury” był legendą z Wileńskiej AK, dowódcą, który prowadził oddział do szturmu na Wilno i później wyprowadził go z pułapki zastawionej przez NKWD. Był wyrocznią dla miejscowej ludności.

A jednak wydaje się, że mianowanie go dowódcą 3. Brygady było błędem, mianowanie szefem PAS Okręgu Białystok – błędem podwójnym, bowiem walkę z okupantem pojmował swoiście, w sposób szczególny. Do tego dodać można zbędne okrucieństwo, stawiające pod znakiem zapytania etykę walki. Jak w tej sytuacji ocenić dowódcę i jego żołnierzy, niewątpliwie patriotów, w wielu wypadkach prawdziwych bohaterów walk z okupantem, którzy czasem przez siedem lat walcząc w konspiracji o szczytne ideały, uznali, że cel uświęca środki?

Ilość stron: 488

Data wydania: 2007

Wydawnictwo: Jerzy Kułak

Kup książkę: http://allegro.pl/listing/listing.php?string=jerzy+kulak+rozstrzelany+oddzial