Mackiewicz Stanisław

Stanisław Mackiewicz ps. Cat – ur. 18 grudnia 1896 r. w Petersburgu, zm. 18 lutego 1966 r. w Warszawie, polski publicysta polityczny, konserwatysta związany z nieformalnym ugrupowaniem ziemiańskim tzw. „Żubrów Kresowych”, monarchista, starszy brat Józefa Mackiewicza. W 1907 roku rodzina Mackiewiczów przeniosła się do Wilna, tutaj w 1917 roku związał się z POW. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1922–1939 był założycielem, wydawcą i redaktorem naczelnym gazety „Słowo”, wychodzącego w Wilnie dziennika konserwatywnego popieranego i finansowanego przez kresowe środowiska ziemiańskie. W 1931 roku odbył podróż po ZSRS, której owocem była publicystyczna książka „Myśl w obcęgach”, rzetelnie opisująca i krytykująca tamtejsze stosunki.

Stanisław Mackiewicz był zwolennikiem Józefa Piłsudskiego, po śmierci Marszałka znajdował się w opozycji wobec ostatnich rządów sanacji. Został za to 23 marca 1939 roku został aresztowany i przez 17 dni więziony w obozie w Berezie Kartuskiej pod zarzutem „osłabiania ducha obronnego Polaków”, gdyż ostro krytykował krytykował politykę obronną i zagraniczną ówczesnych władz, a zwłaszcza Józefa Becka. Po 17 IX 1939 roku, znalazł się na emigracji we Francji. Był członkiem I Rady Narodowej RP, aż do września 1941 roku do jej rozwiązania w związku ze sprzeciwem wobec układu Sikorski-Majski. Był ostrym i wytrwałym przeciwnikiem polityki gen. Władysława Sikorskiego, a później Stanisława Mikołajczyka, uważając ją za kapitulancką wobec Stalina i ZSRS.

W sierpniu 1955 roku został zarejestrowany przez Departament I Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego jako kontakt operacyjny „Rober”, zwerbowany przy pomocy Jerzego Putramenta. Dzięki pomocy bezpieki wydał broszurę „Od małego do wielkiego Bergu”. W 1956 roku powrócił do Polski, od tego czasu w swoich książkach wydanych w PRL atakował polską emigrację. Publikował głównie w Instytucie Wydawniczym PAX, W 1964 roku był sygnatariuszem Listu 34 intelektualistów protestujących wobec władz PRL przeciwko cenzurze i polityce kulturalnej władz. W konsekwencji wytoczono mu proces o działalność na szkodę socjalistycznego państwa poprzez publikacje w paryskiej „Kulturze”. Proces został umorzony ze względu na śmierć oskarżonego.

« Powrót do Leksykonu