Aleksander Kamiński – „Kamienie na szaniec”
[ Lektury szkolne ]
Książka „Kamienie na szaniec” autorstwa Aleksandra Kamińskiego opowiada o losach grupy członków Szarych Szeregów podczas II wojny światowej. Jest oparta na autentycznych wydarzeniach z okresu okupacji niemieckiej. Tytuł książki zaczerpnięty jest z wiersza Juliusza Słowackiego „Testament mój”:
Lecz zaklinam — niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!…
Pierwszy raz książka ukazała się w lipcu 1943 roku , prawdopodobnie w nakładzie 2000 egz. Wydawcą była Komisja Propagandy Biura Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Warszawa Armii Krajowej, a książkę wydrukowały Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze. Na okładce zaprojektowanej przez Stanisława Kunstettera umieszczono znak Polski Walczącej.
Aleksy Dawidowski „Alek”, Tadeusz Zawadzki „Zośka” i Jan Bytnar „Rudy”. Bohaterowie książki „Kamienie na szaniec”.
Grupa członków Szarych Szeregów, której autor nadał fikcyjną nazwę „Buki”, jest grupą chłopców z 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej „Pomarańczarnia”, wśród nich Aleksy Dawidowski „Alek”, Tadeusz Zawadzki „Zośka” i Jan Bytnar „Rudy” kończy maturą Liceum im. Stefana Batorego w czerwcu 1939 roku. Mają młodzieńcze plany, które zostają przekreślone przez wojenną rzeczywistość.
Poczucie obowiązku nie pozwala im stać z boku podczas okupacji niemieckiej, dlatego aktywnie poszukują swojego miejsca wśród walczących. Przystępują do Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej (PLAN). Tam zajmują się propagandą uliczną. Nalepiają karteczki na obwieszczeniu gubernatora Hansa Franka o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa, na których widnieją słowa: „Marszałek Piłsudski powiedziałby: a my was wszyscy w d…. mamy”. Później, w grudniu 1939 roku, gazują luksusowy lokal „Adrię”.
Z PLAN-u odeszli miesiąc przed jego katastrofą, ponieważ uznali, że nie pasują do tej organizacji. Znów szukają swojego miejsca, chwytając się w międzyczasie różnego rodzaju zadań, m.in. kolportażu prasy. Nawiązują również współpracę z tzw. Komórką Andrzeja. Ich praca polega na dostarczaniu grypsów więziennych. Organizują spotkania dyskusyjne i każdego dnia przerabiają wyznaczony sobie materiał. W marcu 1941 roku udaje im się związać z akcją małego sabotażu, którą prowadził Wawer, by półtora roku później przejść do Grup Szturmowych.
Po aresztowaniu Janka Bytnara „Rudego” przez Gestapo, „Zośka” podejmuje działania w celu odbicia przyjaciela. 26 marca 1943 roku zostaje przeprowadzona akcja pod Arsenałem. „Rudego” udało się uwolnić, jednak wskutek obrażeń odniesionych podczas tortur, 30 marca 1943 umiera. Tego samego dnia umiera także śmiertelnie ranny podczas akcji „Alek”. „Zośka” ginie w innej akcji 20 sierpnia 1943 roku. Zobacz też film: „Akcja pod Arsenałem”.
Powieść jest wstrząsającym dokumentem poświęcenia, oddania i patriotyzmu młodych Polaków. Rudy, Alek i Zośka oraz wielu ich przyjaciół ginie w obronie niepodległej Polski. Oddają życie ofiarnie i bez protestów, nie mają wątpliwości, że trzeba walczyć. Stanowią wzór wzajemnego oddania i przyjaźni. Autor stworzył wiarygodną relację głównie o ludziach, których znał osobiście, i o wydarzeniach, w których uczestniczył sam lub poznał ich przebieg z relacji wiarygodnych świadków. Wszelkie przedstawione przez niego fakty zostały zweryfikowane przez historyków, nawet w najdrobniejszych szczegółach. Dlatego opowieść ma cechy powieści autobiograficznej.
Kup książkę: http://allegro.pl/listing/listing.php?string=kaminski+kamienie+na+szaniec