Skarga Piotr

Ks. Piotr Skarga – ur. 2 lutego 1536 r. w Grójcu, zm. 27 września 1612 r. w Krakowie, polski jezuita, teolog, pisarz i kaznodzieja, czołowy polski przedstawiciel kontrreformacji, kaznodzieja nadworny Zygmunta III Wazy, rektor Kolegium Jezuitów w Wilnie, pierwszy rektor Uniwersytetu Wileńskiego. Autor „Żywotów świętych” i „Kazań sejmowych”. Ukończył studia na Akademii Krakowskiej i w 1564 roku przyjął święcenia kapłańskie. Pięć lat później, podczas pobytu w Rzymie wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Rozpoczął działania w kontrreformacji i angażował się w polemiki z innowiercami.

Po powrocie do Polski zajął się też zakładaniem w Polsce kolegiów jezuickich, a także działalnością filantropijną, w ramach której założył w Krakowie Bank Pobożny dla ochrony ludzi przed lichwą i Arcybractwo Miłosierdzia. Był pierwszym rektorem Akademii Wileńskiej, założonej przez Stefana Batorego na bazie jezuickiego kolegium. Od 1588 roku przez 24 lata pełnił funkcję nadwornego kaznodziei Zygmunta III Wazy, który cenił go za wyjątkową osobowość i talenty krasomówcze. Piotr Skarga stał się zwolennikiem ograniczenia władzy Sejmu i zwiększenia władzy królewskiej. Piętnował wady polskiej szlachty. Był przeciwnikiem przyjęcia przez Zygmunta III korony szwedzkiej. Był współtwórcą unii brzeskiej.

Ksiądz Piotr Skarga miał ogromny wkład w rozwój literatury polskiej z przełomu XVI i XVII wieku. Najbardziej znanym jego dziełem są „Kazania sejmowe”, które zostały po raz pierwszy opublikowane po jego śmierci i są zapisem głoszonych przez niego kazań. Kazanie te wygłosił, jako królewski kaznodzieja na rozpoczęcie obrad kolejnych Sejmów Rzeczypospolitej. Dzieło to jest wyrazem wielkiego, żarliwego patriotyzmu. Przewidywał w nich upadek państwa, które jeszcze niedawno było potęgą i zdobywało Moskwę. W nauczaniu ks. Piotra Skargi miłość Ojczyzny jest równoznaczna ze spełnieniem obowiązku religijnego. Stwierdzał też, że: „Kto Ojczyźnie służy ten sam sobie służy, bo w niej wszystko się zamyka.”

Ksiądz Piotr Skarga wskazywał, że jedną z najpoważniejszych wad szlacheckiej Rzeczypospolitej był brak „zgody domowej”, co we współczesnych czasach można by nazwać brakiem solidarności między Polakami. Mimo iż był przeciwny ugodowemu dialogowi międzywyznaniowemu oraz tolerancji religijnej opartej na kryteriach politycznych, sprzeciwiał się nawracaniu kogokolwiek przemocą, gdyż mogłoby to doprowadzić do wojny domowej. Atakował arian, których wykluczał z grona wspólnot chrześcijańskich i zarzucał im powiązania dogmatyczne z wyznawcami islamu. Był wielkim przeciwnikiem na owe czasy liberalnej konfederacji warszawskiej.