Wawrzyniak Piotr

Ks. Piotr Wawrzyniak – ur. 30 stycznia 1849 r. w Wyrzece koło Śremu, zm. 9 listopada 1910 r. w Poznaniu, polski ksiądz, wielkopolski działacz społeczny, oświatowy i gospodarczy.

Po ukończeniu wiejskiej szkoły elementarnej Piotr Wawrzyniak w 1858 rok rozpoczął naukę w Gimnazjum w Śremie. Zaraz po wybuchu Powstania styczniowego w 1863 roku, Piotr Wawrzyniak na kilka tygodni samowolnie opuścił gimnazjum, chcąc przekroczyć granicę i walczyć z Rosjanami w Królestwie Polskim. Od 1865 roku należał do Marianów, działającej w szkole tajnej organizacji filomackiej, w 1866 roku został jej przewodniczącym. Organizacja ta stawiała sobie za zadanie propagowanie samokształcenia w zakresie historii, literatury i języka polskiego, a także oddziaływanie na młodszych kolegów oraz organizowanie obchodów rocznic narodowych.

W 1867 roku zdał maturę i wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu. W 1868 roku przyjął niższe święcenia a w 1870 roku został subdiakonem. W tym samym roku przeszedł do seminarium w Gnieźnie, gdzie w 1871 roku otrzymał święcenia diakońskie. Dzięki stypendium uczył się przez rok w seminarium w Münster.

W 1872 roku przyjął święcenia kapłańskie i został wikarym w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Śremie. Po śmierci proboszcza parafii władze pruskie nie wyraziły zgody by to Piotr Wawrzyniak został jej nowym proboszczem. W 1896 roku został szambelanem papieskim, a w rok później prałatem. Jako duszpasterz ks. Wawrzyniak był prężnym organizatorem. Odnowił kościół, wybudował „wikariówkę”, sprowadził do Śremu siostry elżbietanki.

Z powodu niechęci władz pruskich, dopiero po 26 latach pracy jako wikariusz Piotr Wawrzyniak został proboszczem parafii św. Jakuba wraz z kościołem przyklasztornym św. Jana w Mogilnie. Również tu aktywnie działał na rzecz parafii. Częściowo z własnej kieszeni odnowił kościół św. Jana i św. Jakuba, wybudował kaplicę Najświętszego Serca Jezusa, rozbudował plebanię.

Działalność ks. Wawrzyniaka daleko wykraczała poza zwykłe obowiązki duszpasterskie. Już w 1873 roku stanął na czele Towarzystwa Przemysłowego św. Wojciecha w Śremie, później przez cały rok 1900 był kuratorem Towarzystwa Przemysłowego w Mogilnie. Korzystając z pomocy ks. Augustyna Szamarzewskiego zreorganizował lokalną Kasę Oszczędności i Pożyczek w Śremie w Bank Ludowy oparty na nowoczesnych zasadach spółdzielczości. W tym samym roku został jego wicedyrektorem, a od 1876 roku dyrektorem. Bankiem Ludowym w Śremie kierował przez 20 lat do 1896 roku, później aż do śmierci był prezesem jego Rady Nadzorczej.

W 1878 roku Bank Ludowy w Śremie wszedł w skład Związku Spółek Zarobkowych. W 1891 roku patronem Związku. Za jego kadencji uporządkowano system finansowy Związku, zaczęto wydawać czasopismo „Poradnik dla Spółek”. Popierał też spółki parcelacyjne dążące do utrzymania ziemi w polskim posiadaniu oraz tzw. „Rolniki”, czyli spółdzielnie zaopatrzenia i zbytu rolniczego. Związek rozszerzył działalność na Pomorze, Warmię, Mazury i Górny Śląsk.

Ks. Piotr Wawrzyniak aktywnie brał też udział w różnych akcjach mających na celu szerzenie oświaty i kultury. W 1877 roku założył bibliotekę, która była oddziałem powstałego rok wcześniej Towarzystwa Oświaty Ludowej. W latach 1902-1910 kierował istniejącą do dzisiaj Drukarnią i Księgarnią św. Wojciecha w Poznaniu. Angażował się też w działalność polityczną. W latach 1893-1898 był posłem do sejmu pruskiego. Przebywając w Berlinie, czynnie wspierał też w sprawach duchowych i organizacyjnych Polonię berlińską. W 1897 roku założył polskojęzyczny „Dziennik Berliński”.

Zmarł nagle na atak serca 9 listopada 1910 roku w Poznaniu, po posiedzeniu Rady Nadzorczej Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych, którego był patronem. Zgodnie z przedśmiertnym życzeniem został pochowany w Mogilnie. Jego uroczystości pogrzebowe były wielką manifestacją narodową, w których według szacunków wzięło udział od 10 do 15 tysięcy osób.