Lubomirski Zdzisław

Zdzisław LubomirskiZdzisław LubomirskiZdzisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża – ur. 4 kwietnia 1865 r. w Niżnym Nowogrodzie, zm. 31 lipca 1943 r. w Małej Wsi, polski prawnik, polityk i działacz społeczny, prezydent Warszawy, członek Rady Regencyjnej, książę, właściciel dóbr Mała Wieś. W zaborze rosyjskim starał się organizować polskie szkoły i biblioteki, a także tworzyć administracyjne i organizacyjne podstawy narodowej oświaty.

W czasie I wojny światowej organizował pomoc wspierając wiele organizacji charytatywnych. Wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy. Rozpoczął w ten sposób tworzenie podwalin samorządu przyszłej stolicy. Po wycofaniu się Rosjan i wkroczeniu Niemców do Warszawy rozpoczął rozmowy z nowymi władzami. Niemieckie władze okupacyjne przekazały księciu Komitet Obywatelski, jako władzę pomocniczą.

Aktywnie angażował się w działalność oświatową, uważając, że najważniejsze jest wspieranie świadomości Polaków, tworzenie wzorców narodowego myślenia. Odmawiał władzom niemieckim wykonywania niektórych rozporządzeń, zasłaniając się obietnicami złożonymi Rosjanom. Wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego. Jednocześnie prowadził rozmowy z okupantami, aby uzyskać możliwość jak najszerszej rozbudowy samorządu Warszawy i uzyskania autonomii dla całego narodu.

16 lipca 1916 roku, za zgodą władz okupacyjnych, zorganizował wybory do samorządu Warszawy, sam został prezydentem miasta. Został członkiem Rady Regencyjnej. Rada utworzyła rząd, który był organem wykonawczym i rozpoczęła tworzenie zrębów polskiej administracji, tworząc podwaliny, na których opierał się porządek II RP. Z jego inicjatywy Józef Piłsudski został Naczelnikiem Państwa. 10 listopada 1918 roku Zdzisław Lubomirski witał Józefa Piłsudskiego na dworcu w Warszawie, dzień później, jako członek Rady Regencyjnej przekazał mu władzę wojskową, 14 listopada 1918 roku przekazał mu władzę polityczną.

Podczas zamachu majowego na krótko wrócił do życia politycznego. Pełnił rolę mediatora, prowadząc rozmowy z obydwiema stronami konfliktu. Po zamachu majowym został senatorem z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Po wybuchu II wojny światowej Zdzisław Lubomirski odegrał ważną rolę w tworzeniu Polskiego Państwa Podziemnego. Kiedy toczyły się rozmowy dotyczące utworzenia Rządu Obrony Narodowej w Warszawie, premierem miał zostać generał Juliusz Rómmel, ministrem spraw zagranicznych Zdzisław Lubomirski. Ostatecznie jednak centralne władze postanowiono organizować w Paryżu, a potem w Londynie.

10 listopada 1942 roku został aresztowany przez Gestapo za działalność niepodległościową. Przez dwa miesiące był przetrzymywany w więzieniu bez postawienia zarzutów. Wreszcie został zwolniony, ale odniósł ciężkie i poważne rany, w wyniku których wkrótce zmarł.

Dodaj komentarz