Tarnowski Jan Amor

Jan Amor Tarnowski – urodzony w Tarnowie, w 1488 roku i zmarły 16 maja 1561 roku polski teoretyk wojskowości, mówca, pamiętnikarz, kasztelan oraz wojewoda krakowski, ruski, jak i starosta sandomierski, na przestrzeni wielu lat z przerwami (1527-1559) hetman wielki koronny.

Z racji wychowywania się na dworach Fryderyka Jagiellończyka, Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka oraz Zygmunta Starego zdobył wszechstronne wykształcenie, także w dziedzinie militarystyki. Jak zagorzały podróżnik odbył w latach 1518-20 wyprawę po Bliskim Wschodzie, gdzie odwiedził między innymi Ziemię Świętą. Podróżował także po Europie Zachodniej – król Portugalii Manuel I pasował go nawet na rycerza (Jan Amor Tarnowski walczył przeciwko Maurom).

Jako doskonały strateg Jan Amor Tarnowski walczył w wojnie z krzyżakami (1519-1521), walczył także przeciwko Turkom w szeregach Habsburgów, w zamku w Tarnowie gościł wygnanego króla Węgier, Jana Zapolyę. Tarnowski był autorem wygranej bitwy pod Obertynem, gdzie zmógł hospodara mołdawskiego, Piotra Raresza.

Dowodził także w 1534 roku wyprawą Rzeczpospolitej na Moskwę, gdzie zasłynął zdobyciem Homla oraz Staroduba (na jego rozkaz wymordowano 1400 jeńców wojennych). Jan Amor Tarnowski odświeżył organizację wojska polskiego, dostosowując armię do nowych metod walki, stworzył funkcję sztabu generalnego, szpitale polowe, jak i artylerię konną. Był autorem kodeksu dyscypliny wojskowej, jak i utworzył instytucję kapelana wojskowego. Cieszył się popularnością wśród sztachty, ale jednoczesnie sprzeciwiał się wzrostowi przywilejów względem tej grupy społecznej, był zagorzałym wrogiem Piotra Kmity, swojego siostrzeńca.

« Powrót do Leksykonu