traktat lizboński
traktat lizboński (oficjalna nazwa: Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską) – umowa międzynarodowa podpisana 13 grudnia 2007 roku, której celem jest reforma Unii Europejskiej.
Traktat lizboński został ujęty w hierarchii źródeł prawa Polski od 2 grudnia 2009 roku (z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Ustaw). Traktat wprowadzał szereg zmian w funkcjonowaniu UE, m.in. organizacji została nadana osobowość prawna, zniesiono Wspólnotę Europejską, a także poszerzono kompetencje Unii Europejskiej w dziedzinie polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa. Wprowadzono stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej (2,5-letnia kadencja), wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego.
Postanowieniami traktatu lizbońskiego dokonano reorganizacji systemu sądowego UE – ustanowiono TSUE, Europejskiemu Bankowi Centralnemu nadano status instytucji unijnej. Wycofano się także z idei wprowadzenia symboli unijnych (np. flagi i hymnu), wykreślono z zapisów traktatu lizbońskiego słowo „konstytucja” i złagodzono wcześniejsze postanowienia zawarte w Eurokonstytucji.
Traktat lizboński był przedmiotem wielu kontrowersji, gdzie eksperci i przedstawiciele państw podnosili argument, że kraje, które podpisały dokument de facto prawnie uznały prawo stanowione przez UE za nadrzędne względem własnego, krajowego porządku prawnego. W Polsce traktat lizboński został ratyfikowany trybem ustawowym (a nie referendalnym) – prezydent RP miał wyrazić zgodę na ratyfikację traktatu. 9 kwietnia 2008 roku śp. Lech Kaczyński podpisał ustawę upoważniającą ją do ratyfikacji dokumentu. Weszła w życie polskiego porządku prawnego 30 kwietnia 2009 roku. Finalnie Lech Kaczyński ratyfikował traktat lizboński 10 października 2009 roku.
Zobacz więcej: traktat lizboński
« Powrót do Leksykonu