Przygotowania do Akcji AB 1940 r.

[ Akcja AB 1940 – strona informacyjna ]

[ Przygotowania ] [ Przebieg ] [ Kaci i Ofiary ]

Niemcy przygotowywali się i planowali przeprowadzenie masowej neutralizacji polskich warstw inteligencji na przestrzeni kilku ważnych wewnętrznych konferencji. 2 marca 1940 roku w Warszawie miało miejsce zebranie Rady Obrony Generalnego Gubernatorstwa. na której pojawili się m.in. Hans Frank – generalny gubernator okupowanych ziem polskich, SS-Bridadefuhrer Bruno Streckenbach – dowódca SD oraz policji bezpieczeństwa w Generalnym Gubernatorstwie, SS-Obergruppenfuhrer Friedrich Wilhelm Kruger – wyższy dowódca SS i zwykłej policji. Naczelne Dowództwo na Wschodzie (Oberkommando Ost) reprezentowali generałowie Buhrmann, Jaenecke i Borckhausen. Na spotkaniu byli także obecni gubernatorzy wszystkich czterech dystryktów GG oraz notable SS i policji z Warszawy, Radomia, Lublina oraz Krakowa. Celem zebrania było rozpatrzenie sytuacji w GG w związku z przewidywaną ofensywą na Zachodzie. Hans Frank był zdania, że należy przejęcie kontroli lub wyeliminowanie trzech grup społecznych: Kościoła, inteligencji oraz tzw. aktywnej polskości. Był także zwolennikiem trzymania polskiego narodu w pętach, obawiając się powstawania organizacji podziemnych:

„żyjemy w czasie wojny, żyjemy również w stanie niesłychanie ciężkiego konfliktu z fanatycznym narodem, który poprzysiągł nam śmierć”

Komendant policji bezpieczeństwa w Warszawie, SS-Standartenfuhrer Josef Meisinger twierdził z kolei, iż polski naród błyskawicznie otrząsnął się ze skutków wojny obronnej 1939 r. i odnotowano gwałtowny rozwój ruchu podziemnego oraz powstawania licznych organizacji konspiracyjnych, co jest możliwe dzięki świetnemu zorganizowaniu polskiego społeczeństwa. Inni uczestnicy także podnosili argument prewencyjnego uporania się z buntującym się żywiołem polskim, jednakże nie padały jeszcze hasła mówiące o przystąpieniu do bezpośredniej, fizycznej eliminacji Polaków. 8 marca 1940, na swoistym posiedzeniu władz Generalnego Gubernatorstwa, Hans Frank ujawnił, iż Adolf Hitler osobiście zlecił mu zadanie „uciszenia” zarządzanego przez siebie obszaru ziem podbitych na Wschodzie. Znaczyło to, iż późniejsze przeprowadzenie Akcji AB było akceptowane, współplanowane i wykonane za zgodą ścisłego kierownictwa niemieckiej machiny zagłady. Efektem tego spotkania było podjęcie decyzji przez Streckenbacha, aby wstrzymano zwalnianie z więzień Polaków zatrzymanych rok wcześniej, we wrześniu, jak i izolowano członków tajnych polskich organizacji – w wyniku tego 30 marca przeprowadzono na terenie całego Generalnego Gubernatorstwa falę masowych aresztowań. Zatrzymano 1000 osób z 2200-2400poszukiwanych.

Kluczową rolę w dziejach Akcji AB odegrała konferencja w sprawie „nadzwyczajnych posunięć koniecznych dla zabezpieczenia spokoju i porządku w Generalnym Gubernatorstwie”, która odbyła się w Krakowie 16 maja 1940. Gubernator Hans Frank oświadczył na niej, iż GG stoi w obliczu ryzyka wybuchu polskiego powstania. Podawał jako przykład działania oddziału majora „Hubala” w postaci zamordowania rodziny niemieckich kolonistów w Józefowie. Na konferencji podjęto decyzję o rozpoczęciu szeroko zakrojonych działań, które miały pozbawić polski ruch oporu jego przywódców. Hans Frank wydał także zarządzenie, w którym upoważnił Streckenbachowi „bezpośredenią realizację nadzwyczajnego programu pacyfikacyjnego”. Termin zakończenia Akcji AB zaplanowano pierwotnie na 15 czerwca 1940 roku.

30 maja, w Krakowie, już po rozpoczęciu Akcji AB doprecyzowano jej założenia i podsumowano pierwsze efekty. Zadecydowano, że Polacy nie będą wysyłani do obozów koncentracyjnych tylko „likwidowani na miejscu w najprostszy sposób”. Hans Frank podkreślił także, iż Akcja AB jest w zasadzie kolejnym etapem Intelligenzaktion, gdyż samo istnienie „polskiej warstwy przywódczej” stanowi dla III Rzeszy istotne zagrożenie. Przeprowadzając Akcję AB, Niemcy nie zakładali rozbicia w jej wyniku polskiego ruchu oporu – liczyli, że sparaliżuje ona akcje dywersyjne podczas planowanej przez nich inwazji na Zachód. Celem było także generalne zastraszenie polskiego społeczeństwa. Akcją AB objęto także „elementy aspołeczne”, w postaci ok. 3000 zwykłych kryminalistów.