Ciołek Erazm

Erazm Ciołek ,znany też jako Vitellius – ur. początek 1474 r. w Krakowie, zm. 9 września 1522 r. w Rzymie, biskup płocki i dyplomata, wcześniej sekretarz królewski Aleksandra Jagiellończyka, poseł, mecenas sztuki i literatury oraz mówca. Zgromadził wielki księgozbiór, a wykonany dla niego mszał jest zaliczany do arcydzieł polskiej literatury średniowiecznej. Pochodził z krakowskiej rodziny mieszczańskiej. Po uzyskaniu magisterium rozpoczął wykłady na uniwersytecie krakowskim, a w 1494 roku wstąpił na służbę u króla Aleksandra Jagiellończyka. Z jego polecenia udał się w 1501 roku z misją dyplomatyczną do Stolicy Apostolskiej, w sprawie m.in. przejścia na katolicyzm wielkiej księżnej Heleny i konwersji prawosławnych Rusinów. Gdy Erazm Ciołek składał papieżowi Aleksandrowi VI przysięgę posłuszeństwa wygłosił też mowę antyturecką.

W czasie misji w Stolicy Apostolskiej Erazm Ciołek przyjął święcenia kapłańskie i uzyskał doktorat z prawa kanonicznego. Był kanonikiem, dziekanem i prepozytem wileńskim, prepozytem sandomierskim, kanonikiem w Poznaniu, Włocławku, Wrocławiu i Krakowie. Aleksander Jagiellończyk pomógł mu w staraniach o biskupstwo płockie, a w grudniu 1504 roku wysłał Erazma do Rzymu z kolejną misją poselską m.in. w sprawach polsko-krzyżackich. Ze względu na potrzebę wzmocnienia kraju Erazm Ciołek wyjednał u papieża zwolnienie od zapłaty świętopietrza i uzyskał liczne łaski dla króla i polskiego Kościoła. Papież Juliusz II wydał zakonowi krzyżackiemu nakaz przestrzegania postanowień II pokoju toruńskiego.

Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka Erazm Ciołek wspierał też dyplomację Zygmunta Starego i brał czynny udział w politycznym życiu kraju. W 1518 roku, na polecenie Zygmunta Starego udał się do Augsburga, by wziąć udział w wyborze nowego cesarza. Wystąpił wtedy przeciwko Albrechtowi Hohenzollernowi i jego żądaniom odzyskania przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego w zamian za roczną daninę. Stwierdził, że Polska nie zwykła kupczyć swoją ziemią. Erazm Ciołek potępił też Krzyżaków, którzy pod pozorem świętego krzyża udają wielbicieli pokoju, a rozpalają wojny i są przyczyną niezgody.

Nie powiodła się natomiast misja w Rzymie, w czasie której miał uzyskać przychylność papieża Leona X  w sprawie narastającego konfliktu z Krzyżakami i pomóc w ułożeniu stosunków z Moskwą. Podczas całego swego pobytu we Włoszech udało mu się jednak uzyskać wiele korzyści dla siebie osobiście, jak dla Kościoła polskiego i królestwa. Usilnie starał się też o kapelusz kardynalski dla siebie, co spotykało się z coraz większym sprzeciwem ludzi mu nieprzychylnych, którzy słusznie zarzucali mu prywatę i wykorzystywanie królewskiej misji do gromadzenia majątku.

Opór ten doprowadził do tego, że kilkakrotnie przez króla napominany, latem 1521 roku został z poselstwa odwołany. Pozostał w Rzymie już na własną rękę, gdzie starał się o nominację kardynalską. Zmarł w wyniku panującej w Rzymie zarazy. Był opiekunem chłopów i wybitnym mecenasem kultury. Jako biskup płocki zwołał 8 synodów diecezjalnych, wybudował liczne świątynie i parafie. Dbał o moralność duchowieństwa, jego wykształcenie i poziom służby liturgicznej.