Kuraś Józef

Józef Kuraś ps. „Ogień” – ur. 23 października 1915 r. w Waksmundzie, zm. 22 lutego 1947 r. w Nowym Targu, partyzant na Podhalu w czasie II wojny światowej, jeden z dowódców oddziałów podziemia antykomunistycznego, Żołnierz Wyklęty. Urodzony w 1915 roku w Waksmundzie koło Nowego Targu, służył w 2 Pułku Strzelców Podhalańskich i  Korpusie Ochrony Pogranicza, związany ze środowiskami PSL. Brał udział w kampanii wrześniowej, od 1939 roku  w konspiracji był żołnierzem Służby Zwycięstwu Polski, a od 1941 roku Konfederacji Tatrzańskiej. Członkami Konfederacji były osoby związane przed wojną z ruchem ludowym istniejącym na Podhalu Głównym jej celem była walka z okupantem o Polskę wolną, niepodległą, ale też demokratyczną. Jego oddział wykazywał dużą aktywność w zwalczaniu „Goralenvolku”. W odwecie za jedną z akcji w 1943 roku Niemcy zamordowali 73 – letniego ojca, żonę Elżbietę i 2,5-rocznego synka Zbigniewa, a dom spalili. Od tego czasu przyjął pseudonim „Ogień”.

Po rozbiciu przez Gestapo Konfederacji Tatrzańskiej podporządkował się AK. W wyniku konspiracyjnego śledztwa został obarczony winą za samowolne zejście z warty, w wyniku czego dwóch partyzantów poniosło śmierć. Kuraś został skazany na karę śmierci (wyrok unieważniono w 1944 roku). Uniknął jej, przechodząc z częścią swego oddziału w maju 1944 do Batalionów Chłopskich. Współpracował z sowietami w walce przeciwko Niemcom. Po zdaniu broni i rozwiązaniu oddziału zaczął tworzyć zalążki przyszłej powiatowej Komendy MO. Objął funkcję zastępcy szefa UBP w Zakopanem, jednocześnie wydział w WUBP prowadził przeciwko niemu śledztwo. Ostatecznie Kuraś został wezwany do krakowskiego WUBP jednak ostrzeżony w drodze lub, po otwarciu wiezionych przez siebie listów do WUBP (w których miało być polecenie aresztowania go), zawrócił z drogi i podjął decyzję o powrocie „do lasu”. Nie podporządkował się żadnemu z liczących się ówcześnie politycznych bądź militarnych ośrodków konspiracyjnych i działał całkowicie na własną rękę.

W walce ze zgrupowaniem „Ognia” w latach 1945–1947 zginęło ponad 60 funkcjonariuszy UB, ponad 40 milicjantów oraz 27 funkcjonariuszy NKWD. 21 lutego 1947 „Ogień” wraz z towarzyszącą mu nieliczną grupą podkomendnych został otoczony przez grupę operacyjną KBW w Ostrowsku koło Nowego Targu. „Ogień” po zaciętej walce i próbie wydostania się z okrążenia usiłował popełnić samobójstwo na strychu jednej z wiejskich chałup. Zmarł tuż po północy 22 lutego 1947 w szpitalu w Nowym Targu. Nigdy nie odnaleziono miejsca jego pochówku.