Tomaszów Lubelski

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Tomaszów Lubelski to malownicze miasto położone w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim. Usytuowane jest na skraju Roztocza – regionu słynącego z pięknych krajobrazów, pagórkowatych terenów i zielonych lasów. Miasto leży blisko granicy z Ukrainą, co czyni je strategicznym punktem na mapie turystycznej i idealnym miejscem do odkrywania nie tylko Roztocza, ale i wschodniej części Polski. Dla osób podróżujących samochodem czy komunikacją publiczną, Tomaszów Lubelski jest dobrze skomunikowany z większymi miastami, takimi jak Lublin czy Zamość.

Jest to historyczna Ruś Czerwona. Początki Tomaszowa sięgają końca XVI wieku, kiedy z inicjatywy kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego powstała osada zwana – od herbu Zamojskich – Jelitowem. Nazwa została zmieniona w 1613 roku, na cześć syna Zamoyskiego, Tomasza.

Prawa miejskie Tomaszów uzyskał w 1621 roku, wraz z ważnym przywilejem – prawem składowania soli. To i położenie na szlaku handlowym łączącym centrum kraju z kresami południowo-wschodnimi, zapewniły szybki rozwój miasta. W połowie XVII wieku, na skutek wojen ze Szwedami i z wojskami Chmielnickiego rozwój Tomaszowa został zahamowany, a liczne epidemie przyczyniły się do znacznego zmniejszenia populacji.

Do Tomaszowa zaczęła napływać ludność żydowska. Pod koniec XVII wieku Żydzi stanowili już około 50% ludności. Po I rozbiorze Polski Tomaszów znalazł się w zaborze austriackim, a w 1815 roku w zaborze austriackim.

W czasie II wojny światowej Tomaszów Lubelski był miejscem zaciętych walk. Już w początkowej fazie wojny, miały tu miejsce dwie kluczowe bitwy, znane jako Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim. Były one jednymi z największych starć Kampanii Wrześniowej, w których wojska polskie walczyły z nacierającymi oddziałami niemieckimi.

Pierwsza Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim rozegrała się w dniach 17–20 września 1939 roku, gdy Grupa Operacyjna “Polesie” pod dowództwem generała Stefana Dąba-Biernackiego stoczyła zacięte walki z Wehrmachtem. Polacy dążyli do przebicia się do Lwowa, jednak silny opór wojsk niemieckich oraz trudna sytuacja operacyjna uniemożliwiły realizację tych planów.

Druga Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim, która miała miejsce kilka dni później, w dniach 21–26 września, była próbą odbicia miasta przez grupy wojsk generała Tadeusza Piskora i generała Józefa Kleeberga. Niestety, i te działania zakończyły się niepowodzeniem z powodu przewagi Niemców, a polskie oddziały zmuszone były do kapitulacji. Obecnie bitwy te upamiętniane są corocznie w rekonstrukcjach historycznych.

Po zajęciu miasta przez wojska niemieckie, Tomaszów Lubelski stał się świadkiem licznych represji. W mieście funkcjonował obóz jeniecki, a w okolicach odbywały się masowe egzekucje ludności cywilnej. W latach 1942–1943 na terenie Tomaszowa działało także getto, w którym przetrzymywano miejscową społeczność żydowską, liczącą przed wojną około 5000 osób. Większość z nich została deportowana do obozu zagłady w Bełżcu.

Podczas II wojny światowej w okolicach Tomaszowa działały także jednostki partyzanckie, w tym oddziały Armii Krajowej (AK), które podejmowały działania sabotażowe oraz walki z okupantem niemieckim.

Dzięki tym wydarzeniom Tomaszów Lubelski zyskał trwałe miejsce w historii walk narodu polskiego o niepodległość, a jego mieszkańcy wykazali się odwagą i determinacją, pomimo trudnych okoliczności wojennych. Upamiętnienie tych wydarzeń można zobaczyć w wielu miejscach w mieście, które są hołdem dla wszystkich, którzy zginęli w obronie Tomaszowa i okolic.

Obecnie miasto jest nie tylko ważnym ośrodkiem handlowym, ale także ciekawym miejscem na mapie turystycznej regionu Roztocza. Tomaszów Lubelski jest bogaty w inne historyczne zabytki i atrakcje. Wśród nich znajdują się m.in. drewniany Kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, fundowany w 1627 roku, oraz Cerkiew Św. Mikołaja Cudotwórcy z 1890 roku. Są to jedne z najważniejszych zabytków sakralnych, które nadają miastu wyjątkowy charakter.

Kościół Zwiastowania NMP to barokowa świątynia z XVIII wieku, która wyróżnia się piękną architekturą i bogatym wystrojem wnętrza, w tym cennymi freskami oraz ołtarzami. To miejsce o ogromnym znaczeniu duchowym i historycznym dla lokalnej społeczności.

Poza zabytkami sakralnymi, Tomaszów oferuje także piękne tereny rekreacyjne, takie jak Siwa Dolina czy Biała Góra, które przyciągają miłośników przyrody i sportów na świeżym powietrzu. W centrum Tomaszowa znajduje się zielony park miejski, który jest idealnym miejscem na relaksujący spacer. W parku znajduje się także Pomnik Ofiar Walk z okresu II wojny światowej.

Miasto otaczają przepiękne tereny Roztocza, idealne na piesze wędrówki, wycieczki rowerowe oraz wypoczynek na łonie natury. W pobliżu Tomaszowa znajduje się m.in. Puszcza Solska, będąca jednym z najcenniejszych kompleksów leśnych w regionie, oraz malownicza rzeka Tanew, znana z tzw. “szumów”, czyli niewielkich wodospadów, które przyciągają miłośników przyrody.

Warto też zwiedzić Muzeum Regionalne im. dra Janusza Petera. To prawdziwa skarbnica wiedzy o historii i kulturze regionu. Zbiory obejmują eksponaty etnograficzne, dokumenty historyczne, a także kolekcje związane z historią II wojny światowej. Muzeum oferuje również wystawy czasowe, które ukazują bogatą przeszłość Tomaszowa Lubelskiego i okolic.