Armia Krajowa

[ Armia Krajowa – strona informacyjna ]

[ Akcja Burza ] [ Cichociemni ] [ Dowództwo ] [ Filmy ] [ Hymn AK ] [ Książki ] [ Muzyka ] [ Partyzanci ]
[ Powstanie warszawskie ] [ Propaganda ] [ Przysięga AK ] [ Sabotaż i dywersja ]
[ Struktura ] [ Wykłady ] [ Wywiad ] [ Uzbrojenie ]

Armia Krajowa była polską zakonspirowaną organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego, działającą w latach II wojny światowej. Powstała rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysława Sikorskiego, przemianowana ze Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową 14 lutego 1942 roku. Pierwszym dowódcą AK został generał Stefan Rowecki „Grot”. Głównym zadaniem AK było prowadzenie oporu zbrojnego przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i przygotowanie mającego wybuchnąć w sposobnej chwili ogólnokrajowego powstania, którym miała być akcja Burza.

Na czele AK stała Komenda Główna, na którą składało się 31 jednostek sztabowych. Kraj został podzielony na trzy obszary, a następnie na okręgi, obwody i placówki. W stanie największej liczebności AK składała się z 380 175 żołnierzy, w tym 10 756 oficerów. Straty zadane AK przez okupanta niemieckiego wynosiły 62 133 ludzi, nie licząc Powstania warszawskiego, w którym poległo około 10 200 żołnierzy AK. W ramach akcji scaleniowej w latach 1942-1943 dowództwu AK podporządkowane zostały NOW i BCh. Była to największa podziemna armia w okupowanej Europie.

Podstawowymi formami działania miały być sabotaż, dywersja, wywiad i propaganda. Dopiero w późniejszym okresie miano przystąpić do działań partyzanckich. AK posiadała siatkę łączności konspiracyjnej utrzymywaną dzięki dziesiątkom kurierów i emisariuszy. Łączność utrzymywana była nawet z rządem na emigracji poprzez tajne radiostacje. Podziemna armia miała też swój wywiad, który działał nawet na terenie Niemiec i Rosji. Doskonale działała informacja i propaganda, za którą odpowiadało Biuro Informacji i Propagandy. W ramach szkolenia armii podziemnej zostały zorganizowane szkoły podchorążych rezerwy piechoty i szkoły oficerskie. Niektóre ze szkół ulokowane były przy oddziałach partyzanckich.

Głównym źródłem finansowania AK były pieniądze przesyłane przez rząd na emigracji, a także w znacznie mniejszym stopniu wpływy ze źródeł krajowych, m.in. z ofiar publicznych. Z pieniędzy tych kupowana była m.in. broń, która zdobywana była też na wrogu. Uzbrojenie wysyłane było do Polski również poprzez zrzuty spadochronowe, ale także na zaopatrzenie bojowe składała się broń zakopana przez polskie oddziały na pobojowiskach kampanii wrześniowej i broń własnej produkcji.

Po upadku Powstania warszawskiego i aresztowaniu dowodzącego wówczas AK generała Tadeusza Bora-Komorowskiego, dowództwo objął generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek”. Po zajęciu przez Armię Czerwoną ziem zachodnich Rzeczypospolitej, na podstawie decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej generał Okulicki rozkazem z dnia 19 stycznia 1945 roku rozwiązał Armię Krajową. W ostatnim rozkazie napisał:  „Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego. W tym działaniu każdy z Was musi być dla siebie dowódcą”. Żołnierzy AK czekały czekały aresztowania, zsyłki, obozy, wcielenia do Armii Czerwonej lub do armii Berlinga. Wielu z nich nie zaprzestało walki z okupantem sowieckim jeszcze kilka lat po wojnie, walcząc w tzw. drugiej konspiracji, zyskując miano Żołnierzy Wyklętych.

Więcej na temat tzw. drugiej konspiracji i udziale w niej żołnierzy AK znajduje się w dziale Żołnierze Wyklęci.