Karkonosze

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Góry w Polsce

[ Góry Izerskie ] [ Góry Sowie ] [ Góry Wałbrzyskie ]

[ Karkonosze ] [ Sudety ]

Karkonosze to najwyższe pasmo górskie Sudetów, rozciągające się od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Lubawskiej na wschodzie, na przestrzeni około 40 kilometrów. W Karkonoszach przebiega granica polsko-czeska, z czego większość pasma znajduje się w Czechach.

Około 28,46% Karkonoszy znajduje się na polskim terytorium. Główny Grzbiet Karkonoszy dzieli się na Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny i Grzbiet Kowarski. Najwyższym szczytem jest Śnieżka – 1603 m n.p.m. Na ich terenie znajduje się też Karkonoski Park Narodowy.

Dla rozwoju turystyki w Karkonoszach kluczowe było doprowadzenie w 1867 roku lini kolejowej do Jeleniej Góry, a następnie do Kowar, Piechowic i Karpacza. Ostantnią miejscowością, do której doprowadzono kolej była Szklarska Poręba w 1902 roku. Utworzono sieć szlaków górskich, rozwinęły się sporty zimowe. W 1907 roku otawrto pierwszy tor bobslejowy w Szklarskiej Porębie, a na Hali Szrenickiej w 1905 roku stanęła skocznia narciarska. Drugą skocznię otwarto cztery lata później w Karpaczu. Po II wojnie światowej powstały wyciągi krzeszełkowe na Kopę i Szrenicę oraz liczne wyciągi orczykowe.

Przebywając w Karkonoszach najlepszą bazą turystyczną są właśnie Karpacz i Szklarska Poręba. Miejscowości te mają bogatą bazę noclegową, są dobrze skomunikowane z Jelenią Górą. Ich zaletą jest też duża ilość atrakcji w granicach miast. Ponadto pociągi docierają też do Szklarskiej Poręby.

Charakterystyczne dla karkonoskiego krajobrazu są są malownicze formy skalne, zwane skałkami. Można wyróżnić co najmniej 150 grup skalnych i pojedynczych skałek, różnej wielkości, kształtu i wysokości sięgającej do 25 metrów. Ze względu na kształty i związane z nimi legendy, nadano im osobliwe nazwy. Mamy tu m.in. Pielgrzymów, Ptasie Gniazda, Skalną Bramę, Owcze Skały, Końskie Łby, Twarożnik, Kukułcze Skały, Borówczane Skały, Paciorki, Bażynowe Skały, Słonecznik, Kotki czy Szwedzkie Skały.

Na wielu Karkonoskich potokach występują wodospady, a do najbardziej znanych należą Wodospad Kamieńczyka i Wodospad Szklarki. Wodospad Kamieńczyka jest najwyższym wodospadem w polskich Sudetach, położony jest na trasie ze Szklarskiej Poręby na grzbiet główny Karkonoszy. Jest to obszar ochrony ścisłej, wchodzący w skład Karkonoskiego Parku Narodowego.

Woda potoku Kamieńczyk spada trzema kaskadami z wysokości 27 m i wpada do Wąwozu Kamieńczyka. Szerokość strumienia przy wodospadzie wynosi około 15 m, a niżej zmniejsza się nawet do 3 metrów. Ściany mają wysokość do 30–35 metrów.

Poniżej wodospadu znajduje się kanion długości 100 m. Za środkową kaskadą znajduje się grota, nazywana Złotą Jamą, sztucznie wykuta przez walończyków, którzy przed wiekami znajdowali tu ametysty i pegmatyt.

Z Wodospadem Kamieńczyka wiąże się legenda, która mówi, że w skład wody wchodzą łzy siedmiu rusałek opłakujących jedną z nich, Łabudkę, która poszukując swego ukochanego Kamieńczyka Bronisza zginęła w przepaści. Wodospad był jedną ze scenerii filmu „Opowieści z Narnii: Książę Kaspian”. Zwiedzanie wodospadu jest płatne i odbywa się w określonych godzinach. Niedaleko wodospadu znajdują się schronisko „Kamieńczyk” i „Szałas Sielanka”. Wodospad można też podziwiać z tarasu obok schronisk.

Wodospad Szklarki jest z kolei drugim co do wysokości w polskich Karkonoszach. Położony jest na wysokości 520 m n.p.m. i ma 13.3 m wysokości. Wodospad oraz jego otoczenie stanowią eksklawę Karkonoskiego Parku Narodowego. Wodospad po raz pierwszy opisano już w średnioweiczu, był też często uwieczniany na obrazach i rycinach. Przy Wodospadzie Szklarki, w zabytkowym budynku z 1868 roku znajduje się schronisko „Kochanówka”. Przy schronisku znajduje się mały taras z widokiem na kaskadę wodospadu.

W Karkonoszach miało miejsce loklane zlodowacenie górskie, w jego nastepstwie powstało 6 kotłów lodowcowych. Najbardziej znane z nich to 2 bliźniacze Śnieżne Kotły (Mały i Wielki). Położone są w zachodniej części Karkonoszy między Wielkim Szyszakiem (1509 m n.p.m.) a Łabskim Szczytem (1471 m n.p.m.).

Głębokość Małego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 300 m, a wysokość ścian skalnych dochodzi do 100 m. Głębokość Wielkiego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 250 m, a wysokość ścian osiąga 150 m.

Na dnie Wielkiego Śnieżnego Kotła i na przedpolu Małego Śnieżnego Kotła, pomiędzy morenami, znajdują się trzy, okresowo wysychające jeziorka polodowcowe o nazwie Śnieżne Stawki i kilka młak.

Śnieżne Kotły są doskonałym przykładem występowania alpejskiego krajobrazu w Karkonoszach. W ich obrębie występuje wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin.

Nad krawędzią kotłów usytuowana jest radiowo-telewizyjna stacja przekaźnikowa, będąca niegdyś schroniskiem turysytcznym, wybudowanym w 1837 przez hrabiego Schaffgotsch. Śnieżne Kotły to doskonały punkt widokowy, z którego roztacza się panorama Karkonoszy, Gór Izerskich, Gór Kaczawskich, Rudaw Janowickich i Kotliny Jeleniogórskiej. Przy dobrej pogodzie widać Ślężę na Przedgórzu Sudeckim.

Ciekawym, aczkolwiek mało znanym szczytem Karkonoszy jest Wysoki Szyszak, drugi najwyższy szczyt Karkonoszy – 1509 m n.p.m. Przez wierzchołek przebiega granica Polski z Czechami i jest ona równocześnie granica administracyjna miasta Piechowice.

Położony jest w pobliżu Śnieżnych Kotłów i Łabskiego Szczytu, jednak nie prowadzi na niego żaden ze szlaków. Na Wielki Szyszak można jednak wejść od wschodniej strony, drogą zbudowaną z kamiennych płyt, która została ufundowana w XIX wieku przez ród Schaffgotschów. Na szczycie znajduje się pomnik Wilhelma I – cesarza Niemiec.

Trzeci co do wysokości szczyt Karkonoszy to Łabski Szczyt – 1471 m n.p.m. Znajduje się w zachodniej części Śląskiego Grzbietu pomiędzy Śnieżnymi Kotłami i Szrenicą. Na hali, na wysokości 1168 metrów n.p.m. znajduje się jedno z najstarszych schronisk Karkonoszy – „Pod Łabskim Szczytem”. Powstało w czasie wojny 30-letniej, w latach 1618-1648, jako jedna z pierwszych bud pasterskich. W 1897 roku niedaleko powstało schronisko nad Śnieżnymi Kotłami, wtedy wybudowano też drogę łączącą oba obiekty.

Karkonosze są też atrakcyjne dla rowerzystów, zwłaszcza dla miłośników kolarstwa górskiego. Na terenie trzech gmin: Jelenia Góra, Piechowice i Podgórzyn powstało Pasmo Rowerowe Olbrzymy. Pasmo, to ścieżki przeznaczone do jazdy na rowerach górskich i zlokalizowane jest w wysokich górach. Łącznie jest to 70km tras o nazwach słowiańskich bogów i demonów: Perun, Utopiec, Doppler, Zmora, Borowy, Poświst, Skarbek, Licho, Błotnik, Rokitnik, Skrzat, Jaga, Leszy, Czart.