Słownik wojskowy
Jednostki organizacyjne wojska:
pododdział – to część większego pododdziału, oddziału lub związku taktycznego nie mająca zwykle samodzielności gospodarczej i administracyjnej. Rozróżnia się 4 szczeble pododdziałów:
drużyna (działon, obsługa, sekcja wojskowa, załoga) – najmniejszy pododdział występujący w większości rodzajów wojsk. Jest przeznaczona do prowadzenia walki albo zabezpieczenia działań bojowych. W artylerii jej odpowiednikiem jest działon, w wojskach zmechanizowanych i pancernych załoga wozu bojowego, w niektórych jednostkach rakietowych, łączności i logistycznych obsługa wozu, urządzenia lub agregatu, a w kawalerii sekcja wojskowa. W zależności od rodzaju wojsk, ich przeznaczenia i funkcji, stan liczebny drużyny wynosi 3-15 osób.
pluton – pododdział w składzie 2-5 drużyn, działonów, sekcji wojskowych lub załóg wozów bojowych. Występuje we wszystkich rodzajach wojsk. Wchodzi najczęściej w skład kompanii, baterii albo szwadronu. Niekiedy występuje samodzielnie na szczeblu batalionu (dywizjonu) lub pułku. Przeważnie jest to najmniejszy pododdział etatowo dowodzony przez oficera.
kompania (bateria wojskowa, eskadra, szwadron) – pododdział wojska liczący od 60 do 110 żołnierzy, podoficerów i oficerów. Składa się zazwyczaj z pododdziału dowodzenia, 3-4 plutonów zasadniczego rodzaju wojsk, ewentualnie plutonu wsparcia. Zazwyczaj trzy, rzadziej dwie lub cztery kompanie wchodzą w skład batalionu. Kompanie czasami mogą wchodzić w skład pułku, a nawet brygad czy dywizji. Etatowym dowódcą kompanii (baterii wojskowej) jest oficer w stopniu kapitana.
batalion (dywizjon) – dawniej nazywana skrótowo baonem, jednostka organizacyjna wojska, mniejsza od pułku – ok. 300-700 żołnierzy, czasem więcej niż 700. Dowódcą batalionu jest podpułkownik.
oddział – potocznie każda zorganizowana grupa żołnierzy. Może to być też jednostka lub element ugrupowania bojowego i marszowego np. oddział rozpoznawczy, oddział szturmowy. A także jednostka o specjalnym przeznaczeniu: oddział zaporowy, oddział zabezpieczenia ruchu, oddział gospodarczy, oddział służby zdrowia. W jednostkach organizacyjnych jest to jednostka wojskowa o stałej strukturze organizacyjnej, samodzielna pod względem gospodarczym i administracyjnym, mająca osobowość prawną. Oddziały istnieją we wszystkich rodzajach wojsk i sił zbrojnych, wchodzą w skład wyższych związków organizacyjnych, związków taktycznych i operacyjnych lub występują samodzielnie. Zalicza się do nich:
pułk (skrzydło wojskowe) – pułk składa się z pododdziałów i z zasady wchodzi w skład związku taktycznego: brygady lub dywizji. Pułk piechoty składa się z reguły z 3 batalionów, a pułk artylerii z 3 dywizjonów. Liczy 900-2100 żołnierzy. Jest oddziałem taktycznym złożonym z dowództwa, sztabu, kwatermistrzostwa, kilku pododdziałów określonego dla danego pułku rodzaju wojsk oraz z pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia działań pułku. Pułk jest jednostką samodzielną pod względem administracyjnym i gospodarczym, ma też własny sztandar.
samodzielny batalion (dywizjon) – jednostka wojskowa mniejsza niż pułk, o stałej strukturze organizacyjnej, samodzielna pod względem gospodarczym i administracyjnym, mająca osobowość prawną, nadany numer i posiadająca własną pieczęć herbową.
związki taktyczne – jednostka organizacyjna wojska przeznaczona do prowadzenia wspólnych działań bojowych. Wyróżnia się wśród nich:
korpus – pojęcie to ma kilka znaczeń. Jako wyższy związek taktyczny składa się z kilku dywizji lub brygad, określonego rodzaju wojsk oraz związków taktycznych i oddziałów, przeznaczonych do zabezpieczenia działań całości jego sił. Wchodzi zwykle w skład związku operacyjnego, niekiedy może działać samodzielnie. Rozróżnia się m.in. korpusy: polowe, armijne, piechoty, zmechanizowane, zmotoryzowane, kawalerii, pancerne, powietrznodesantowe, lotnicze, obrony przeciwlotniczej, artylerii. Liczy 15-45 tys. żołnierzy. Może też oznaczać zgrupowanie wojsk przeznaczone do zadań specjalistycznych np. Korpus ekspedycyjny, Korpus Interwencyjny, Korpus Terytorialny, lub wyspecjalizowaną formacje uzbrojoną, takie jak Korpus Ochrony Pogranicza, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Istnieje też określenie korpus osobowy, jako ogół żołnierzy, oficerów, podoficerów i szeregowych danego rodzaju wojsk lub służby, np. korpus oficerów wojsk pancernych, korpus podoficerów zawodowych artylerii, korpus szeregowych zawodowych wojsk łączności.
dywizja (flotylla) – podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych, liczący 5-15 tys. żołnierzy składający się zazwyczaj z pułków lub brygad różnych rodzajów wojsk, typowych dla danego rodzaju sił zbrojnych i przeznaczonych do prowadzenia walki oraz oddziałów i samodzielnych pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego działań, zapewnienia zaopatrzenia materiałowego i utrzymania w gotowości bojowej sprzętu technicznego jednostek dywizyjnych. Dywizja działa przeważnie w składzie armii lub korpusu, może również wykonywać niektóre zadania samodzielnie.
brygada (eskadra marynarki) – najmniejszy związek taktyczny stanowiący w wielu armiach podstawową jednostkę bojową wojsk lądowych o wielkości pośredniej między pułkiem a dywizją. Dzieli się na pułki lub bataliony. Liczy 3-6 tys. żołnierzy.
związki operacyjne – wielostopniowa jednostka organizacyjna i operacyjna wojska występująca we wszystkich rodzajach sił zbrojnych, przeznaczona do prowadzenia operacji na konkretnym teatrze działań wojennych Zalicza się do niego:
front (grupa armii, grupa flot) – najdalej wysunięta do przodu rubież walczących wojsk lub ich czołowych elementów ugrupowania bojowego, czyli położenie własnych jednostek wojskowych znajdujących się najbliżej nieprzyjaciela.
armia (flota, okręg obrony powietrznej) – związek operacyjny o różnej strukturze organizacyjnej, składający się z dowództwa, kilku korpusów lub dywizji zasadniczego dla danego związku rodzajów wojsk oraz związków taktycznych i oddziałów zapewniających dowodzenie, a także zabezpieczenie operacyjne, materiałowe i techniczne działań całości jego sił.
Stopnie wojskowe w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych:
szeregowy – najniższy stopień w Polskich Siłach Zbrojnych. Stopień szeregowego bez szczególnego nadania otrzymują poborowi powołani po raz pierwszy do czynnej służby wojskowej z dniem stawienia się do służby, ochotnicy oraz osoby przeniesione do rezerwy bez odbycia służby wojskowej. Oznaczenie kodem NATO: OR-01. Stosowany skrót: szer.
starszy szeregowy – najwyższy stopień w korpusie szeregowych. Aby go posiadać trzeba m.in. mieć ukończone przynajmniej gimnazjum i posiadać przygotowanie zawodowe, np. zasadniczą szkołę zawodową, odbytą zasadniczą służbę wojskową w pełnym wymiarze, przejść testy sprawnościowe i psychologiczne, być osobą niekaraną. Oznaczenie kodem NATO: OR-02. Stosowany skrót: st. szer.
Korpus podoficerów:
kapral – najniższy stopień wojskowy w korpusie podoficerskim. Pełni najczęściej służbę na stanowisku dowódcy drużyny. Stopień kaprala występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR oraz ABW. Oznaczenie kodem NATO: OR-03. Stosowany skrót: kpr.
starszy kapral – znajduje się w hierarchii pomiędzy kapralem a plutonowym. Podoficer w tym stopniu jest żołnierzem zawodowym, pełniącym najczęściej służbę na stanowisku dowódcy drużyny, załogi, obsługi. Występuje również w Służbie Więziennej, ABW oraz Agencji Wywiadu. Oznaczenie kodem NATO: OR-04. Stosowany skrót: st. kpr.
plutonowy – podoficer w stopniu plutonowego pełni służbę na stanowiskach szczebla dowódcy drużyny, w specjalistycznych rodzajach wojsk np. w wojskach łączności dowódcy radiostacji lub aparatowni, a w pododdziałach remontowych – dowódców obsług. Występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR oraz ABW. Oznaczenie kodem NATO: OR-04. Stosowany skrót: plut.
sierżant – stopień wojskowy stosowany także w niektórych innych formacjach zmilitaryzowanych, np. w Policji. W Siłach Zbrojnych PRL należał do grupy podoficerów starszych. W Wojsku Polskim, stopień ten został wprowadzony w XVIII wieku przez Henryka Dąbrowskiego w Legionach Polskich we Włoszech. Sierżantem był m.in. ostatni Żołnierz Wyklęty Józef Franczak. Oznaczenie kodem NATO: OR-05. Stosowany skrót: sierż.
starszy sierżant – stopień podoficerski, w Wojsku Polskim wprowadzony w 1919 roku. Starszy sierżant wchodzi w skład korpusu podoficerów. W LWP należał do grupy podoficerów starszych. Występuje również w Policji, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Agencji Wywiadu, ABW i BOR. Oznaczenie kodem NATO: OR-06. Stosowany skrót: st. sierż.
młodszy chorąży – stopień podoficerski, w Wojsku Polskim wprowadzony w 1967 roku. W Wojskach Lądowych stopień młodszego chorążego przypisany jest m.in. do stanowisk technika pododdziału, podoficera specjalisty, pomocnika dowódcy plutonu. W LWP należał do korpusu chorążych. Występuje również w Straży Granicznej i Służbie Więziennej i w Policji. Oznaczenie kodem NATO: OR-07. Stosowany skrót: mł. chor.
chorąży – stopień w korpusie podoficerskim. Stopień chorążego pojawił się już w średniowiecznej Polsce, był to rycerz trzymający chorągiew swojego oddziału, ziemi lub księcia. W wieku XVIII i w latach 1919-1923 oraz 1944-1957 stopień chorążego był najniższym stopniem oficerskim. Chorążowie w służbie mieli prawa oficerów, ale nie mieli praw do sądu honorowego i towarzyskich, nie dotyczyło to LWP. W LWP należał do korpusu chorążych. Oznaczenie kodem NATO: OR-08. Stosowany skrót: chor.
starszy chorąży – stopień wojskowy w korpusie podoficerskim, do 2004 roku w osobnym korpusie chorążych. W Wojsku Polskim wprowadzony w 1963 roku. Oznaczenie kodem NATO: OR-09. Stosowany skrót: st. chor.
starszy chorąży sztabowy – najwyższy podoficerski stopień wojskowy. W Wojsku Polskim wprowadzony w 1967 roku. Funkcjonuje w Wojskach Lądowych, Siłach Powietrznych, Wojskach Specjalnych. Oznaczenie kodem NATO: OR-09. Stosowany skrót: st. chor. szt.
oficerowie młodsi:
podporucznik – najniższy stopień oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficerów młodszych. Na stopień podporucznika, jako pierwszy stopień oficerski mianuje Prezydent RP. Stopień podporucznika występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR, Agencji Wywiadu oraz ABW. Najsłynniejszym podporucznikiem w Polsce był uczestnik i zarazem organizator powstania listopadowego ppor. Piotr Wysocki. Oznaczenie kodem NATO: OF-01. Stosowany skrót: ppor.
porucznik – oficerski stopień wojskowy występujący w większości armii świata. W Wojsku Polskim zaliczany jest do korpusu oficerów młodszych. zawodowi oficerowie posiadający stopień porucznika głównie pełnią służbę na stanowiskach szefów i oficerów sekcji wojskowej, sztabów batalionów/dywizjonów oraz zastępców dowódców kompanii/baterii wojskowej. Występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR oraz ABW. Porucznikiem był m.in. Stefan Pogonowski. Oznaczenie kodem NATO: OF-01. Stosowany skrót: por.
kapitan – najwyższy stopień z korpusu oficerów młodszych. W okresie międzywojennym był natomiast zaliczany do korpusu oficerów starszych. Odpowiednikiem stopnia kapitana w kawalerii był rotmistrz. W Wojsku Polskim głównym stanowiskiem dla oficera w stopniu kapitana jest dowódca kompanii, stopień kapitana przypisany jest również do takich stanowisk jak m.in.: oficer sekcji wojskowej sztabu pułku i brygady, oficerowie wydziałów i inne stanowiska sztabowe. Stopień kapitana posiadali m.in. Władysław Raginis, Emilia Plater. Oznaczenie kodem NATO: OF-02. Stosowany skrót: kpt.
oficerowie starsi:
major – stopień oficerski używany w armiach wielu krajów. W Wojsku Polskim wchodzi w skład korpusu oficerów starszych, natomiast w okresie międzywojennym, w skład korpusu oficerów sztabowych. Dla oficera w stopniu majora przewidziane są między innymi stanowiska: zastępców dowódców batalionów, szefów sekcji oddziałów (pułk, brygada) oraz oficerów wydziałów w sztabach wyższych szczebli. Najbardziej znanymi majorami byli m.in. Jan Piwnik, Hieronim Dekutowski, Zygmunt Szendzielarz, Henryk Dobrzański, Henryk Sucharski. Oznaczenie kodem NATO: OF-03. Stosowany skrót: mjr
podpułkownik – wysoki stopień oficerski. Należy do korpusu oficerów starszych. Oficer w stopniu podpułkownika pełni najczęściej następujące funkcje: dowódca batalionu, zastępca dowódcy pułku, szef sztabu brygady (pułku), szef logistyki brygady (pułku), szef wydziału. W administracji wojskowej stopień ten przewidziany jest dla szefa wojskowych komend uzupełnień. występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR oraz ABW. Podpułkownikiem był m.in. Adolf Pilch. Oznaczenie kodem NATO: OF-04. Stosowany skrót: ppłk
pułkownik – najwyższy stopień wojskowy korpusu oficerów starszych, natomiast w okresie międzywojennym – korpusu oficerów sztabowych. Oficerowie w stopniu pułkownika pełnią najczęściej służbę na stanowiskach: dowódcy pułku i niektórych brygad, szefów oddziałów sztabów różnych szczebli. Występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, BOR, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Pułkownikami byli m.in. Ryszard Kukliński, Jan Biały. Oznaczenie kodem NATO: OF-05. Stosowany skrót: płk
generał brygady – wysoki stopień wojskowy, najniższy stopień generalski. Stopień generała brygady w Wojsku Polskim wprowadzony został w 1922 roku. Stopień generała brygady posiadali m.in. August Emil Fieldorf, Gromosław Czempiński, Sławomir Petelicki, Marek Dukaczewski, Mirosław Hermaszewski, Miron Chodakowski. Oznaczenie kodem NATO: OF-06. Stosowany skrót: gen. bryg.
generał dywizji – wysoki stopień wojskowy, niższy od generała broni i wyższy od generała brygady. Stopień generała dywizji w Wojsku Polskim wprowadzony został w 1922 roku. Generałami dywizji byli m.in. Sławoj Leszek Głódź, Roman Polko. Oznaczenie kodem NATO: OF-07. Stosowany skrót: gen. dyw.
generał broni – wysoki stopień wojskowy, niższy od generała i wyższy od generała dywizji. Stopień generała broni w Wojsku Polskim wprowadzony został w 1922 roku. Znanymi generałami broni byli m.in. Czesław Kiszczak, Jerzy Skalski, Tadeusz Buk. Oznaczenie kodem NATO: OF-08. Stosowany skrót: gen. broni
generał – najwyższy stopień generalski, oznaczany czterema gwiazdkami. Generałami czterogwiazdkowymi byli m.in. Wojciech Jaruzelski, Florian Siwicki, Stanisław Popławski, Franciszek Gągor, Andrzej Błasik (oznaczony pośmiertnie). Oznaczenie kodem NATO: OF-09. Stosowany skrót: gen.
marszałek – prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra obrony narodowej mianuje na stopień wojskowy marszałka Polski oficera posiadającego stopień wojskowy generała lub admirała za wyjątkowe zasługi dla Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W dotychczasowym postrzeganiu tej możliwości mianowanie na ten stopień wojskowy jest uznawane jako możliwe jedynie w przypadku wojny. Pierwszym marszałkiem Polski został w 1920 roku Józef Piłsudski, a ostatnim, mianowanym w 1963 roku był Marian Spychalski. Oznaczenie kodem NATO: OF-10. Nie stosuje się skrótu.
Stopnie wojskowe Marynarki Wojennej:
marynarz – stopień wojskowy w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający szeregowemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Powstał w Polsce w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami wojskowymi w Marynarce Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OR-01. Stosowany skrót: mar.
starszy marynarz – stopień wojskowy w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający starszemu szeregowemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Powstał w Polsce w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami wojskowymi w Marynarce Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OR-02. Stosowany skrót: st. mar.
Korpus podoficerów:
mat – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający kapralowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Matowie pojawili się w XV wieku jako funkcja między majtkami a bosmanami. Zajmowali się bezpośrednim kierowaniem pracą określonych grup majtków, a następnie marynarzy. Jako stopień wojskowy powstał w Polsce w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami wojskowymi w Marynarce Wojennej. W LWP należał do grupy podoficerów młodszych. Oznaczenie kodem NATO: OR-03. Stosowany skrót: mat
starszy mat – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający starszemu kapralowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Został wprowadzony w Wojsku Polskim w 1967 roku. W LWP znajdował się w grupie podoficerów młodszych. Oznaczenie kodem NATO: OR-04. Stosowany skrót: st. mat
bosmanmat – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający plutonowemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Stopień bosmanmata powstał w Polsce w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami wojskowymi w Marynarce Wojennej. W LWP należał do grupy podoficerów młodszych. Oznaczenie kodem NATO: OR-04. Stosowany skrót: bsmt
bosman – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający sierżantowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jest najstarszym tytułem podoficerskim stosowanym na okrętach. W Polsce stopień powstał w 1921 roku, wraz z innymi pierwszymi stopniami w Marynarce Wojennej. W LWP należał do grupy podoficerów starszych. Oznaczenie kodem NATO: OR-05. Stosowany skrót: bsm.
starszy bosman – wojskowy stopień podoficerski w Marynarce Wojennej, odpowiadający starszemu sierżantowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Oznaczenie kodem NATO: OR-06. Stosowany skrót: st. bsm.
młodszy chorąży marynarki – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający młodszemu chorążemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. został zapożyczony przez floty wojenne z wojsk lądowych. Początkowo, podobnie jak i inne stopnie wojskowe chorąży był tytułem i dotyczył funkcji sprawowanych na okręcie. W Wojsku Polskim powstał w 1971 roku, w związku z rozbudowaniem korpusu chorążych. W 2004 roku zlikwidowano korpus chorążych, a jego stopnie przeniesiono do korpusu podoficerów. Oznaczenie kodem NATO: OR-07. Stosowany skrót: mł. chor. mar.
chorąży marynarki – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający chorążemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Został przekształcony w 1932 roku z istniejącego wcześniej stopnia wojskowego bosman floty. W 1956 roku zniesiono stopień wojskowy chorążego marynarki, a od 1963 pojawił się on ponownie w związku z utworzeniem korpusu chorążych. W 2004 roku, po zlikwidowaniu korpusu chorążych, stopień został przeniesiony do korpusu podoficerów. Oznaczenie kodem NATO: OR-08. Stosowany skrót: chor. mar.
starszy chorąży marynarki – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający starszemu chorążemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Powstał w 1963 roku, w związku z utworzeniem korpusu chorążych. Po likwidacji korpusu w 2004 roku, został przeniesiony do korpusu podoficerów. Oznaczenie kodem NATO: OR-09. Stosowany skrót: st. chor. mar.
starszy chorąży sztabowy marynarki – wojskowy stopień podoficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający starszemu chorążemu sztabowemu w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Oznaczenie kodem NATO: OR-09. Stosowany skrót: st. chor. szt. mar.
oficerowie młodsi:
podporucznik marynarki – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający podporucznikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Został zapożyczony z wojsk lądowych. W wojsku Polskim powstał w 1921 roku, jako najniższy stopień oficerski w Marynarce Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OF-01. Stosowany skrót: ppor. mar.
porucznik marynarki – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający porucznikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Powstał w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami w polskiej Marynarce Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OF-01. Stosowany skrót: por. mar.
kapitan marynarki – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający kapitanowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Zapożyczony przez marynarki wojenne od flot cywilnych, w których kapitan statku oznacza dowodzącego jednostką pływającą. W Wojsku Polskim został ustanowiony w 1921 roku, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami w Marynarce Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OF-02. Stosowany skrót: kpt. mar.
oficerowie starsi:
komandor podporucznik – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający majorowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Ustanowiony w 1921 roku. Oznaczenie kodem NATO: OF-03. Stosowany skrót: kmdr ppor.
komandor porucznik – stopień wojskowy oficerski Marynarki Wojennej i Jednostki Wojskowej Formoza, odpowiadający podpułkownikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Został ustanowiony w 1921 roku. Oznaczenie kodem NATO: OF-04. Stosowany skrót: kmdr por.
komandor – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający pułkownikowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Ustanowiony w 1921 roku. Oznaczenie kodem NATO: OF-05. Stosowany skrót: kmdr
kontradmirał – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający generałowi brygady w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Powstał w 1921, wraz z innymi stopniami Marynarki Wojennej. Oznaczenie kodem NATO: OF-06. Stosowany skrót: kadm.
wiceadmirał – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający generałowi dywizji w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Oznaczenie kodem NATO: OF-07. Stosowany skrót: wadm. wiceadm.
admirał floty – wojskowy stopień oficerski w polskiej Marynarce Wojennej, odpowiadający generałowi broni w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Admirałem floty był m.in. Jędrzej Czajkowski. Oznaczenie kodem NATO: OF-08. Stosowany skrót: adm. floty
admirał – najwyższy wojskowy stopień oficerski w polskiej marynarce wojennej, odpowiadający generałowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Admirałem był m.in. Romuald Waga. Oznaczenie kodem NATO: OF-09. Stosowany skrót: amd.