1794 r.: Bitwa pod Racławicami

[ Powrót do historii Polski ]

Bitwa odbyła się dwanaście dni po rozpoczęciu Powstania kościuszkowskiego. Naprzeciwko siebie stanęły oddziały Tadeusza Kościuszki, składające się z około 4100 żołnierzy regularnego wojska i około 2000 kosynierów, dysponujące 12 działami. Po stronie rosyjskiej oddziały gen. Aleksandra Tormasowa w sile około 3000 żołnierzy i 12 dział. Oddziały polskie pod względem liczebności wyraźnie przeważały nad przeciwnikiem, jednakże zdecydowanie ustępowały mu pod względem uzbrojenia i wyposażenia.

Decydujący o losach bitwy był atak wojsk Tadeusza Kościuszki na centrum wojsk Aleksandra Tormasowa. W natarciu, osobiście dowodzonym przez Kościuszkę, kosynierzy rozbili część rosyjskich oddziałów piechoty i zdobyli kilka dział. Drugie natarcie zostało skierowane na prawe skrzydło rosyjskich wojsk. Brawurowy atak kosynierów stanowił dla Rosjan kompletne zaskoczenie, doprowadzając w ich szeregach do paniki. Bohaterskim atakiem na rosyjskie armaty wsławił się oddział kosynierów dowodzony przez chłopa Wojciecha Bartosza Głowackiego. Tadeusz Kościuszko od tej pory nosił chłopski strój kosyniera i mianował Głowackiego oficerem.

Bitwa została wygrana, a przybyły z odsieczą dopiero tuż przed zmrokiem oddział gen. Fiodora Denisowa, nie podjął już walki. Rosjanie stracili w bitwie około tysiąca zabitych, rannych i jeńców oraz 12 dział. Straty polskie były o połowę mniejsze. W wyniku wygranej wojsk polskich, pomimo niezbyt dużego znaczenia militarnego, pozwoliła podnieść morale powstańców już w dwanaście dni po rozpoczęciu Powstania kościuszkowskiego. To tę bitwę obrazuje słynna „Panorama Racławicka”.