Romkowski Roman

Roman Romkowski, właściwie Nasiek (Natan) Grinszpan-Kikiel – ur. w 1907 r., zm. w 1968 r., żydowskiego pochodzenia generał, wiceminister bezpieczeństwa, faktyczny szef MBP. Pracował w fabryce skrzyń w Krakowie, następnie terminował w zakładzie krawieckim. Był członkiem Związku Młodzieży Komunistycznej, w latach 1923-1926 więziony w Polsce za działalność wywrotową i antypaństwową. Członek KPP, w 1930 roku był delegatem na V Zjazd KPP w Moskwie, gdzie pozostał. Studiował na Uniwersytecie Komunistycznym Mniejszości Narodowych Zachodu w Moskwie do 1934 roku, skończył wieczorową szkołę oficerską i praktyki w 14 Dywizji Strzelców w Monrowie. Wraca do kraju w 1935 roku  przekraczając „zieloną granicę” razem z Władysławem Gomułką. Został skazany w 1936 roku na 7 lat więzienia za działalność komunistyczną, przebywał w więzieniu w Rawiczu.

W 1939 roku podczas obrony Warszawy walczył w batalionach robotniczych, następnie przedarł się do zajętego przez ZSRS Brześcia. Od 1941 roku walczył w partyzantce sowieckiej, jako dowódca oddziału, komisarz polityczny i szef wywiadu Brygady. Od lipca 1944 roku oficer w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego w stopniu podpułkownika. Następnie, w sierpniu 1944, objął stanowisko dyrektora Departamentu Kontrwywiadu w ówczesnym Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego. Po reorganizacji struktur ministerstwa stanął na czele Departamentu I MBP odpowiedzialnego za kontrwywiad, gdzie pozostał do stycznia 1946 roku. W 1947 roku przesłuchiwał w X Pawilonie więzienia mokotowskiego rotmistrza Witolda Pileckiego. W 1956 roku aresztowany i  skazany na 15 lat więzienia za torturowanie zatrzymanych. Zwolniony w 1964 roku, pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

« Powrót do Leksykonu