Matraś Stanisław

Ks. Stanisław Matraś – ur. 6 listopada 1836 r. w Biłgoraju, zm. 11 lutego 1917 r. w Załoźcach na Ukrainie, ksiądz, konspirator okresu Powstania styczniowego, zesłaniec syberyjski. Do seminarium wstąpił w 1855 roku, a po jego ukończeniu w 1860 roku przyjął święcenia kapłańskie. Początkowo był wikariuszem w Krzeszowie nad Sanem. Działał aktywnie w ruchu konspiracyjnym Powstania styczniowego. Krótko po wybuchu Powstania został zdekonspirowany. Jeden z chłopów z jego parafii doniósł Moskalom, że w mieszkaniu księdza znajduje się powstańczy skład broni. Przy rewizji wykryto też patriotyczne druki i książki, oraz zakazaną w zaborze rosyjskim prasę galicyjską. Księdzu Stanisławowi Matrasiowi udało się zbiec, ale w czasie ucieczki do Galicji tuż przy granicy pojmali go miejscowi chłopi i wydali Rosjanom.

Został skazany na zesłanie na Sybir. Drogę tam przebył na pieszo lub na furmankach. Spędził 13 lat w okolicach Irkucka, następnie po uzyskaniu zezwolenia władz zamieszkał w Rostowie nad Donem. Tam także zajął się działalnością patriotyczną, m.in. wśród żołnierzy miejscowego garnizonu. Po donosie został ponownie zesłany na Sybir. Zwolniono go dopiero w 1881 roku ze względu na bardzo zły stan zdrowia. Powrócił do kraju i osiadł w Załoźcach, pełniąc do śmierci funkcję kapelana przy Zakonie Sióstr Miłosierdzia. Wydał tam pod pseudonimem kilka pamiętników ze swojego zesłania.