Tooltip Categories: Pojęcia

Eksklawa – fragment lub część terytorium danego państwa znajdująca się poza jego głównym obszarem, ale na tym samym kontynencie co państwo macierzyste. Eksklawa może stanowić dla innego państwa jednocześnie enklawę. Westerplatte było polską eksklawą Wolnego Miasta Gdańsk. Dobry przykładem eksklawy są także Prusy Wschodnie.

Enklawa – otoczone całkowicie z wszelkich stron terytorium lądowe, które należy do innego państwa. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa enclaver – wbijać się klinem. Przykładem enklawy jest San Marino (leży całkowicie na terytorium Włoch).

Miasto-państwo (państwo-miasto, wolne miasto) – jedna z form państwowości, gdzie władzę sprawują samodzielne, niezależne od innych podmiotów/organów władze skupione w mieście lub aglomeracji miast. Takie organizmy państwowe były bardzo popularne w starożytności i w wiekach średnich. Współcześnie przykładem takiego miasta jest Hongkong, byłe enklawa Wielkiej Brytanii (od 1997 roku chińska prowincja z de facto specjalnym statusem). Miasta państwa powstawały w […]

Nekrofilia (gr. nekros – martwy) – rodzaj zaburzenia seksualnego i dewiacja, w której bodźcem stymulującym seksualnie jest ludzkie martwe ciało. Często wiąże się ze skłonnościami sadystycznymi, nekrofile obierają na swoje cele seksualne także śpiące lub nieprzytomne osoby. Przypadki nekrofilii opisywał już w starożytności Herodot.

Pedofilia – rodzaj zaburzenia seksualnego i dewiacji, gdzie jednym lub jedynym sposobem osiągnięcia spełnienia seksualnego jest kontakt z małymi dziećmi (przed pokwitaniem). Pedofilia polega na stosowaniu względem ofiar obnażania się, masturbowania, dotykania jego narządów rodnych lub wręcz stosunków seksualnych. O pedofilię był oskarżany m.in. Daniel Cohn-Bendit.

Indeks Ksiąg Zakazanych – wiele razy ogłaszany i opracowywany przez Kościół katolicki spis ksiąg/dzieł, których posiadanie, czytanie i rozpowszechnianie było zakazane. Umieszczono tam dzieła uznawane za niezgodne z katolicką doktryną, w tym opracowania wielu filozofów, myślicieli i naukowców. Po raz ostatni Indeks Ksiąg Zakazanych został opublikowany w 1948 roku i zawierał 4126 dzieł.

Leninizm – rozwinięcie teorii marksizmu opracowane i rozwijane przez Włodzimierza Lenina. Twierdził on, że marksizm należy dostosować do nowej sytuacji historycznej. Leninizm był przez długi czas ideologią oficjalnie obowiązującą w wielu państwach komunistycznych. Lenin zgadzał się w wieloma postulatami Karola Marksa, ale jednocześnie zakładał uzyskanie władzy tylko i wyłącznie na drodze rewolucji fizycznej. W samych zasadach leninizmu było mnóstwo sprzeczności, […]

Eurokomunizm – przyjęta przez niektóre komunistyczne partie w Europie Zachodniej, w latach 70′ XX wieku, doktryna polityczna. Jej podstawą było reinterpretowanie marksizmu, krytyka leninizmu i wcielanie w życie postulatów Antonio Gramsciego, jak np. tych zawartych w Manifeście z Ventotene. Eurokomunizm zakładał, że dzięki przemianom w państwach kapitalistycznych socjaliści mogą dojść do władzy na drodze parlamentarnej (wyborczej). Odrzucał on rolę partii […]

Socjalizm – ruchy społecznie powstałe w XIX wieku, których celem było dążenie do osiągnięcia ładu społecznego opartego na zasadach równości, wspólnoty i „racjonalnego” zarządzania gospodarką. W terminologii stosowanej przez Karola Marksa pojęcie socjalizm było często tożsame i zamienne z pojęciem komunizmu. Czasami stosuje się określenie „socjalizm” przy charakteryzowaniu ustroju społecznego krajów wysoko rozwiniętych, których gospodarka oparta jest także na redystrybucji […]