Jerzmanowski Erazm

Erazm Jerzmanowski (ur. 2 czerwca 1844 w Tomisławicach, zm. 7 lutego 1909 w Prokocimiu) – powstaniec styczniowy, żołnierz, wynalazca, przemysłowiec, mecenas, działacz społeczny i filantrop, zwany przez ówczesnych uczonych „polskim Noblem”.

Urodzony w rodzinie ziemiańskiej uczył się w Instytucie Politechnicznym w Puławach, brał udział jako student w Powstaniu styczniowym (walczył pod Marianem Langiewiczem), na skutek internowania stał się więźniem osadzonym w Ołomuńcu. Odzyskał wolność i emigrował do Paryża, gdzie poznawał tajniki inżynierii i artylerii wojskowej, pracował w zawodzie, brał udział w wojnie francusko-pruskiej.

Pracował także w USA, posiadł obywatelstwo tego kraju, dał się tam poznać jako płodny wynalazca i uczony, był nazywany baronem z trzecią co do wielkości fortuną na kontynencie amerykańskim. Wspierał nieustannie Polonię w USA, ufundował budowę kościoła katolickiego, pomagał finansowo polskim emigrantom w USA. Był członkiem Ligi Polskiej odznaczonym orderem papieskim przez Leona XIII. Jako miliarder powrócił do kraju w 1896 roku, nadal prowadził działalność charytatywną. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim. W swoim testamencie Erazm Jerzmanowski przekazał Akademii Umiejętności w Krakowie znaczne środki finansowe na jej utrzymanie i utworzenie tzw. nagrody im. Jerzmanowskich przyznawanej za działalność na polu polskiej nauki i kultury.

« Powrót do Leksykonu