Spychalski Marian

Marian Spychalski – ur. 6 grudnia 1906 r. w Łodzi, zm. 7 czerwca 1980 r. w Warszawie, działacz partyjny i państwowy w okresie PRL. W 1931 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, uzyskując dyplom inżyniera architekta. W tym roku wstąpił też do KPP. W okresie międzywojennym był zatrudniony w pracowniach urbanistycznych w Warszawie i Poznaniu. Do najważniejszych obiektów zaprojektowanych przez Spychalskiego w owym okresie należały korty Legii w Warszawie czy boisko sportowe AZS Poznań. Od września 1939 roku przebywał w zajętym przez ZSRS Lwowie. W 1940 roku bez wiedzy władz sowieckich przedostał się wraz z grupą lewicowych działaczy do Warszawy. Od 1942 roku był w PPR, zajmował stanowisko szefa Sztabu Głównego GL

Od stycznia 1944 roku był członkiem Krajowej Rady Narodowej. Po utworzeniu AL został szefem Oddziału II Sztabu Głównego. Od marca 1944 roku był w składzie KC PPR. W marcu 1944 roku został wysłany przez Władysława Gomułkę do Moskwy w składzie delegacji KRN. Tam wziął udział w pracach nad powołaniem PKWN, był współautorem Manifestu PKWN. W latach 1944–1945 był prezydentem i przewodniczącym Rady Narodowej Warszawy oraz przewodniczącym Komitetu Wykonawczego Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy. Od 1948 roku w PZPR, wszedł w skład najwyższych władz partii, został członkiem Komitetu Centralnego i Biura Politycznego KC.  W listopadzie 1949 został oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i odsunięty od stanowisk państwowych i wykluczony z KC PZPR, pracował jeszcze jako architekt przy odbudowie Wrocławia. W 1950 roku aresztowany przez MBP. Oskarżono go o usiłowanie zmiany przemocą ustroju państwa polskiego. Z braku dowodów winy proces Spychalskiego nie odbył się.

Po zwolnieniu w marcu 1956 roku został zrehabilitowany i przywrócony do działalności państwowej. 7 października 1963 roku otrzymał stopień wojskowy marszałka Polski. Był ostatnią osobą, której nadano ten stopień. W czasie gdy Marian Spychalski sprawował funkcję ministra obrony narodowej w WP powrócono do regulaminów i ceremoniału sprzed okresu stalinowskiego, odchodząc od wzorców przeszczepionych z ZSRS. Z dowództw i jednostek usunięto prawie wszystkich doradców i oficerów sowieckich. został odsunięty od polityki razem z ekipą Władysława Gomułki, będącego następstwem wydarzeń na Wybrzeżu w Grudniu 1970.

« Powrót do Leksykonu