Mickiewicz Adam
Adam Mickiewicz, herbu Poraj – ur. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu, polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego, tworzących grono tzw. Trzech Wieszczów, Adam Mickiewicz uważany jest za największego poetę polskiego romantyzmu oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z największych na skalę europejską.
Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu „Dziady” oraz epopei narodowej „Pan Tadeusz” uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jest nie tylko narodowym poetą Polski, ale także Litwy i Białorusi.
Był synem Mikołaja Mickiewicza herbu Poraj, adwokata sądowego w Nowogródku i komornika mińskiego, oraz Barbary z Majewskich, córki ekonoma z pobliskiego Czombrowa. Miał dwóch braci Aleksandra i Franciszka Bronisława. Okres młodości Adama Mickiewicza obfitował w różonorodność kultorową. Poznawał baśnie i podania ludowe pochodzące z ludu litewskiego, białoruskiego i polskiego, który zamieszkiwał okolice Zaosia. To kresowe wymieszanie kultur stanowi o jego otwartości i niepowtarzalnym literackim stylu. Kiedy miał 14 lat, w 1812 roku był świadkiem marszu wojsk napoleońskich na Rosję. W tym samym roku zmarł ojciec Adama Mickiewicza, a kilka miesięcy później armia napoleońska, pokonana przez Rosjan, zatrzymała się ponownie w Nowogródku.
W 1815 roku Adam Mickiewicz rozpoczął studia Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Studiował na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych, a także uczęszczał na wykłady Wydziału Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Borykając się z trudną sytuacją finansową, podjął też naukę w uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, co gwarantowało zatrudnienie w szkołach carskich.
Podczas studiów, w 1817 roku, wraz z Tomaszem Zanem założył Towarzystwo Filomatyczne, które przekształciło się w spiskową organizację narodowo-patriotyczną. Jego celem była organiczna praca edukacyjna i patriotyczna polskiej młodzieży wileńskiej. W tym czasie też przeżył wielką niespełnioną miłość do Maryli Wereszczakówny, która pod wpływem rodziców wyszła za mąż za hrabiego Puttkamera. Miłość ta miała wpływ na wiersze Adama Mickiewicza, takie jak „Do M… (Precz z moich oczu…)” i „Do przyjaciół, posyłając im balladę 'To lubię'”.
W 1918 roku Adam Mickiewicz rozpoczął pracę jako nauczyciel w gimnazjum w Kownie. Początkowo przebywał w domu dyrektora szkoły Stanisława Kostki Dobrowolskiego, w folwarku Kartofliszki, a następnie na kwaterze w budynku szkoły. Często chodził na spacery do doliny na Zielonej Górze, którą później nazwano Doliną Mickiewicza. Wtedy też wstąpił do masonerii.
Ten okres miał ważny wpływ na twórczość Adama Mickiewicza. Po po bogatym życiu duchowym w Wilnie, znalazł się w prowincjonalnym Kownie, zmuszony do pracy nauczycielskiej, która nie przynosiła mu satysfakcji. Czytał Schillera, Goethego, Byrona, książki, których bohaterami byli ludzie samotni, cierpiący, odizolowani od otoczenia, przeżywający nieszczęśliwą miłość. Trudną sytuację pogorszyła wiadomość o śmierci matki.
W tym okresie powstały pierwsze „Ballady”, rozpoczął też prace nad II częścią „Dziadów”. Wiosną 1822 roku ukazał się pierwszy zbiór wierszy Adama Mickiewicza pod tytułem „Poezje”, w którym znalazły się „Ballady i romanse”, uważane powszechnie nie tylko za właściwy debiut Adama Mickiewicza, ale również za dzieło oficjalnie rozpoczynające epokę romantyzmu w Polsce. Ballada otwierająca cykl „Romantyczność”, wywołała wiele kontrowersji, zwłaszcza przedłożeniem ludowości nad postęp cywilizacyjny. Zamysł fabularny Romantyczności znalazł w późniejszym czasie rozwinięcie w postaci epizodu z życia Gustawa w IV części „Dziadów”.
W 1823 roku został aresztowany i uwięziony w klasztorze bazylianów w Wilnie, a następnie skazany za udział w tajnych młodzieżowych organizacjach na zesłanie w głąb Rosji na posadę nauczyciela. Już nigdy nie powrócił na Litwę. Adam Mickiewicz utrzymywał kontakty z poetami rosyjskimi: Aleksandrem Puszkinem, Aleksiejem Chomiakowem oraz Wasilijem Żukowskim. W Rosji zetknął się ze środowiskiem przyszłych dekabrystów oraz nawiązał kolejny romans. W 1827 roku zaręczył się z Karoliną Jaenisch, z którą zerwał zaręczyny w 1829 roku, oferując w zamian „wieczną przyjaźń”. Podczas podróży na Krym, gdzie miał być nauczycielem w liceum w Odessie, napisał cykl „Sonety krymskie”.
Wkrótce nastąpiła zmiana decyzji władz i Adam Mickiewicz uzyskał prawo do wyboru miejsca pobytu i pracy. Zdecydował się na Moskwę. Cały okres patriotycznej młodości spędzonej w Wilnie i Kownie, a następnie zesłanie do Rosji zaowocowały napisanymi podczas późniejszego pobytu w Dreźnie „Dziadami cz. III”. Zwłaszcza końcowy Ustęp „Dziadów części III (Do przyjaciół Moskali)” miał charakter osobisty, ponieważ Adam Mickiewicz zwrócił się do poznanych w Rosji dekabrystów. Adam Mickiewicz był twórcą zrębów prądu filozoficzno-historycznego znanego, jako mesjanizm polski. Mickiewicz spopularyzował ten pogląd i połączył go z pierwiastkami narodowej historii, mistyki religijnej.
W 1829 roku otrzymał pozwolenie na opuszczenie Rosji, rozpoczął więc podróż po Europie. Udał się do Niemiec, potem do Włoch i Szwajcarii. W 1831 przyjechał do Wielkopolski z zamiarem przekroczenia granicy i udania się do ogarniętego powstaniem Królestwa Polskiego, lecz ostatecznie pozostał w Dreźnie do 1832 roku. Z Drezna wyjechał do Paryża, gdzie osiadł na okres 20 lat.
W 1834 roku ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci: córki Marię i Helenę oraz czterech synów: Władysława, Józefa, Aleksandra i Jana. W tym samym roku ukazał się też „Pan Tadeusz”, ostatnie opublikowane przez Mickiewicza dzieło poetyckie. W Paryżu nawiązał współpracę z działaczami emigracyjnymi, pisał artykuły i pisma publicystyczne.
W latach 1839–1840 był profesorem literatury łacińskiej w szwajcarskiej Lozannie, a w 1840 roku objął katedrę języków słowiańskich w Collège de France, gdzie wygłosił tzw. prelekcje paryskie. Na wykłady Adama Mickiewicza uczęszczali twórcy, działacze i myśliciele, w tym m.in.George Sand. Ze względu na pozycję społeczną i aktywność w polskich środowiskach patriotycznych Adama Mickiewicza uznaje się za czołowego reprezentanta tzw. Wielkiej Emigracji.
W 1844 roku władze francuskie zawiesiły Adama Mickiewicza w czynnościach profesora z powodu politycznej wymowy wykładów. Głosił tzw. towianizm, system filozoficzno-religijny oparty na koncepcjach mistycznych i idei polskiego mesjanizmu narodowego, który stworzył Andrzej Towiański. Mickiewicz wychwalał też Napoleona oraz krytykował Kościół katolicki za sprzeniewierzenie się zasadom chrześcijaństwa.
Z Andrzejem Towiańskim związał się w 1841 roku i został jego głównym propagatorem oraz przywódcą założonego przez Towiańskiego „Koła Sprawy Bożej”. Pozostawał pod jego dużym wpływem, zwłaszcza po tym, jak pomógł wyleczyć cierpiącą na chorobę psychiczną żonę Adama Mickiewicza, Celinę. Mickiewicz uważał, że Towiański ma do wypełnienia Bożą misję, że ma przewodzić emigracji i wskazać drogę do odrodzenia ojczyzny.
W czasie Wiosny Ludów w 1848 roku, Adam Mickiewicz utworzył we Włoszech legion polski. Po powrocie do Paryża został współzałożycielem i redaktorem pisma „Trybuna Ludów”. Na skutek interwencji ambasady rosyjskiej w Paryżu, pismo zamknięto za głoszenie radykalnych poglądów społecznych. W marcu 1855 roku zmarła Celina Mickiewiczowa, a w październiku na wieść o wybuchu wojny rosyjsko-tureckiej, Adam Mickiewicz wyruszył do Konstantynopola.
Planował w Turcji stworzyć polski legion, a także złożony z Żydów, pod nazwą Legion Żydowski, do walki z carską Rosją. Zamieszkiwał w domu wdowy po kapitanie wojsk tureckich. Tam, podczas epidemii cholery nagle zmarł, prawdopodobnie na tę chorobę. Ciało Adama Mickiewicza przewieziono do Paryża i pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency, a 4 lipca 1890 roku szczątki Mickiewicza zostały przeniesione na Wawel, co dało sposobność do manifestacji patriotycznej.