Szczerbiec

Szczerbiec – miecz koronacyjny królów Polski. Jest jedynym ocalałym insygnium koronacyjnym z dynastii Piastów. Według legendy należał do Bolesława Chrobrego. Miecz ten wraz z koroną i jabłkiem miał otrzymać Chrobry od cesarza Ottona III w roku 1000 na zjeździe gnieźnieńskim. Według legendy z Kroniki wielkopolskiej miecz został wyszczerbiony, kiedy Bolesław Chrobry uderzył nim o Złotą Bramę wkraczając do Kijowa w roku 1018 podczas wyprawy kijowskiej. W tamtych czasach był to zapewne zwyczajowy znak przejęcia kontroli nad miastem czy twierdzą.

Pierwszym udokumentowanym źródłowo jego posiadaczem był książę mazowiecki Bolesław I (1208-1248). Pierwszy raz został użyty w 1320 roku podczas koronacji Władysława Łokietka. Jako narodowa świętość przechowywany był przez lata na Wawelu. Nazwa bierze się prawdopodobnie od otworu w głowni miecza. Do szczerby została przymocowana czerwona tarczka z białym orłem, pierwotnie będąca częścią bogato zdobionej pochwy miecza, która zaginęła po zrabowaniu go przez Prusaków w 1795 roku. W czasie II wojny światowej miecz został wywieziony wraz z innymi najcenniejszymi skarbami wawelskimi do Rumunii i trafił ostatecznie do Kanady. Miecz został zwrócony do Polski dopiero w 1959 roku  i wtedy powrócił na Wawel, gdzie można go obecnie oglądać.

Podobizna Szczerbca trzykrotnie przepasanego biało-czerwoną wstęgą została przyjęta za logo kierowanego przez Romana Dmowskiego Obozu Wielkiej Polski, a potem Stronnictwa Narodowego. Współcześnie motyw Szczerbca również jest wykorzystywany przez niektóre organizacje, odwołujące się do przedwojennych tradycji ruchu narodowego.

« Powrót do Leksykonu