Rejewski Marian

Marian Rejewski – ur. 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy, zm. 13 lutego 1980 r. w Warszawie, porucznik Armii Polskiej w Wielkiej Brytanii polski matematyk i kryptolog, który w 1932 roku złamał szyfr Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Umożliwiło to odczytywanie przez Brytyjczyków zaszyfrowanej korespondencji niemieckiej podczas II wojny światowej przyczyniając się do wygrania wojny przez aliantów.

Jego wkład w w złamanie kodu Enigmy rozpoczął się od próby rekonstrukcji najważniejszego elementu maszyny, wirników kodujących. Do kryptoanalizy zastosował jako pierwszy czysto matematyczne metody, a nie lingwistyczne i statystyczne. Marian Rejewski użył twierdzenia matematycznego, o którym jeden z profesorów powiedział, że było twierdzeniem, które wygrało wojnę. Osiągnięciem Rejewskiego było też opracowanie katalogu kart i cyklometru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zaprojektowanie bomby kryptologicznej.

W czasie II wojny światowej przebywał najpierw we Francji a później w Wielkiej Brytanii, nadal prowadził pracę nad dekryptażem mniej skomplikowanych szyfrów niemieckich. W 1946 roku wrócił do Polski, ale dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia. W latach 1949–1958 był inwigilowany przez UBP i SB.

« Powrót do Leksykonu