Cel 7: Zapewnić wszystkim dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie

[Powrót do: Agenda ONZ 2030]

Dostęp do energii elektrycznej jest niezbędny w wykonywaniu pracy zapewnieniu bezpieczeństwa, walce ze zmianami klimatycznymi, produkcji żywności czy wysiłkach zwiększających krajowe dochody. Nowe możliwości gospodarcze i miejsca pracy mogą zapewnić powszechny dostęp do energii, poprawę efektywności energetycznej i rozpowszechnienie energii odnawialnej. Przyczynią się także do tworzenia bardziej zrównoważonych i inkluzyjnych społeczności oraz zwiększenia odporności na skutki zmian klimatycznych.

Odnotowano znaczące postępy w produkcji energii eletrycznej ze źródeł odnawialnych, jednak jest jeszcze wiele do zrobienia aby zwiększyć dostęp do czystych paliw i technologii, a także zwiększyć wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii w budynkach, transporcie i przemyśle. Należy również zwiększyć publiczne i prywatne inwestycje w energię oraz położyć większy nacisk na ramy regulacyjne i innowacyjne modele biznesowe w przekształceniu światowych systemów energetycznych.

Jednym z najbardziej popularnych źródeł energii na świecie jest wciąż węgiel. W 2012 roku węgiel ‑ paliwo o najwyższym współczynniku emisyjności ‑ nadal wykorzystywany był do produkcji 45% elektryczności. Tak podają dane OECD. Jak obniżyć zużycie węgla? Poprzez opodatkowanie. Na stronie OECD dotyczących strategii zmian klimatu można przeczytać:

„System opodatkowania energii jest stopniowo uzależniany od poziomu emisyjności paliw, a coraz większa liczba regulacji prawnych wykorzystuje podatki od emisji dwutlenku węgla, aby wyraźnie wycenić koszty jego emisji. Tym niemniej odsetek emisji objętych podatkami od energii i od emisji dwutlenku węgla jest nadal niski, a aktualne stopy podatkowe nie są wystarczające, aby zachęcić do wprowadzania zmian technologicznych i w znaczący sposób wpłynąć na zachowanie konsumentów.„

Unia Europejska dąży do całkowitego wyeliminowania węgla w produkcji energii. w 1990 roku produkcja węgla w Unii Europejskiej wynosiła 277,4 mln ton. Od tego czasu stale spada i w 2020 roku wyniosła tylko 56,5 mln ton, wyprodukowanych niemal wyłącznie przez Polskę. Niemcy zamknęli swoje kopalnie, jednak wciąż są dużym importerem węgla, głównie z Rosji. W 2020 roku kupili 29,7 mln ton zagranicznego węgla, czyli zdecydowanie najwięcej spośród krajów UE. Ceny węgla rosną też z powodu podwyżki cen gazu, która związana jest z ograniczonym dostępem tego surowca.

Wydobycie węgla w Polsce i Europie spada, jednak zapotrzebowanie na niego jest wciąż duże. Około 36% gospodarstw domowych w Polsce wciąż ogrzewanych jest węglem. Podobnie jak wiele instytucji gminnych czy szkół. Węgiel do ogrzewania szklarni wykorzystuje też wiele gospodarstw rolnych. Mimo to wdrażany jest plan dążący do tego, aby Europa stała się pierwszym na świecie kontynentem bez zużycia węgla – „zero carbon” do 2050 roku. Najbliższym celem jest redukcja emisji CO2 o conajmniej 55% do 2030 roku.

W życie został też wprowadzony system handlu uprawnieniami do emisji (ETS). Obowiązuje zakup uprawnień do emisji CO2 (EUA) na giełdzie przez firmy przemysłu energochłonnego i wytwarzania energii elektrycznej po wykorzystaniu przyznanej puli uprawnień przyznanym Państwom Członkowskim UE. Wokół tego systemu powstało wiele kontrowersji, a w 2012 roku, niemiecka prokuratura aresztowała kilkunastu pracowników Deutsche Bank w sprawie oszust podatków związanych z handlem emisjami. Jürgen Fitschen, wiceprezes i CFO Deutsche Bank otrzymał zarzuty o oszustwa związane z handlem CO2 o wartości kilkuset milionów euro.

Podczas posiedzenia Rady Europejskiej 21 marca 2014 roku, szefowie rządów Państw Członkowskich (Polskę reprezentował Premier Donald Tusk), zgodzili się na reformę ETS, zastępując rynkowy handel uprawnieniami na centralnie zarządzany mechanizm sprzedaży MSR (Market Stability Reserve). Nowy mechanizm MSR ustanawia cenę minimum na poziomie 30 euro za tonę CO2, co ma zmotywać wytwórców energii na zmianę produkcji prądu ze spalania węgla na spalanie gazu ziemnego.

Niemcy, które rezygnują z elektrowni jądrowych oraz zamknęły kopalnie węgla, postawiły na źródła energii odnawialnej, głównie energii słonecznej i wiatrowej. Jednak nie jest to wystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. Dlatego tak ważny stał się dla Niemiec gaz ziemny, który importowany jest do kraju przede wszystkim z Rosji poprzez Gazociąg Północny (Nordstream). Pierwsza nitka tego gazociągu sprawiła wiele problemów (zobacz więcej: Zablokowanie gazoportu w Świnoujściu), tymczasem powstała już druga nitka tego Gazociągu.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Producentów Ropy i Gazu Ziemnego (OGP) opublikowało w 2014 roku wyniki badania na temat opodatkowania energii i systemów dotacji w Europie. Badanie na zlecenie OGP przeprowadziła międzynarodowa firma zajmująca się doradztwem gospodarczym NERA Economic Consulting. Z raportu wynikało, że energia odnawialna w 2011 roku przyniosła straty budżetom europejskich państw. Z tytułu energii wiatrowej do budżetów państw UE i Norwegii wpłynęło łącznie 8 miliardów euro, ale przemysł dostał jednocześnie 9 miliardów dotacji. Z kolei przemysł wytwarzający energię słoneczną otrzymał 17 miliardów euro dotacji, a do budżetów państw wpłynęło tylko 2 miliardy euro.

Zadania zamieszczone w Agendzie ONZ 2030, które polepszą dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie.

7.1 Do 2030 roku zapewnić powszechny dostęp do przystępnych cenowo, niezawodnych i nowoczesnych usług energetycznych.

7.2 Do 2030 roku znacząco zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w globalnym miksie energetycznym.

7.3 Do 2030 roku podwoić wskaźnik wzrostu globalnej efektywności zużycia energii.

7.A Do 2030 roku zwiększyć międzynarodową współpracę ułatwiającą dostęp do badań nad czystą energią i technologii w obszarze energii odnawialnej, efektywności energetycznej oraz zaawansowanych i czystszych technologii paliw kopalnych, a także promować inwestowanie w infrastrukturę energetyczną i czyste technologie energetyczne.

7.B Do 2030 roku rozbudować infrastrukturę i zmodernizować technologie umożliwiające dostęp do nowoczesnych i zrównoważonych usług energetycznych dla wszystkich mieszkańców krajów rozwijających się, w szczególności państw najmniej rozwiniętych, rozwijających się małych państw wyspiarskich i krajów śródlądowych, zgodnie z ich programami rozwojowymi.