Gomułka Władysław

Władysław Gomułka – ur. 6 lutego 1905 r. w Białobrzegach Franciszkańskich, zm. 1 września 1982 r. w Konstancinie, ps. „Wiesław”, polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR (1943-1948), I sekretarz KC PZPR (1956-1970). Od 1926 roku należał do nielegalnej KPP. Przed II wojną światową spędził łącznie 6 lat w więzieniu za działalność komunistyczną.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku wydostał się z więzienia w Sieradzu. W 1940 roku znalazł się we Lwowie, pisał tam m.in. do „Czerwonego Sztandaru”. Po ataku Niemiec na ZSRS zakładał komórki PPR na Podkarpaciu. Był w gronie członków KC PPR, którzy wydali wyrok na Mołojca jako odpowiedzialnego za śmierć Nowotki. W styczniu 1943 roku został członkiem kierowniczej „trójki” PPR wraz z Pawłem Finderem i Franciszkiem Jóźwiakiem. W listopadzie tego roku objął już kierownictwo partii.

W latach powojennych należał do tej frakcji PPR, która uważała, że można zbudować w Polsce socjalizm bez dyktatury proletariatu, terroru i unicestwienia zastanych struktur społecznych. W 1951 roku Gomułkę usunięto z PZPR i aresztowano za „prawicowe i nacjonalistyczne odchylenie”. Były to oskarżenia wysunięte przez jego przeciwnika Bolesława Bieruta. Ponownie został przyjęty do partii w 1956, w wyniku wypadków czerwcowych i włączony w skład KC PZPR, 21 października został wybrany I sekretarzem.

W początkowym okresie swoich rządów realizował politykę umiarkowanych reform i odprężenia (zwaną odwilżą gomułkowską), czemu towarzyszyła dekolektywizacja rolnictwa, poprawa stosunków z Kościołem katolicki.  W II połowie lat 60. zaostrzył kurs, zwiększając jednocześnie nacisk na „właściwe stosunki” z ZSRS, czego skutkiem było zdjęcie ze sceny „Dziadów” w reż. Kazimierza Dejmka. W czasie jego rządów doszło do antysemickiej kampanii w 1968 roku (Marzec 68), która spowodowała masową emigrację Żydów z Polski. W 1970 roku wprowadził podwyżki cen na mięso i jego przetwory, co w konsekwencji doprowadziło do protestów społecznych. W grudniu 1970 na polecenie Biura Politycznego stłumiono (kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych) robotnicze manifestacje na Wybrzeżu (Grudzień 70). Ustąpił pod naciskiem zwolenników Edwarda Gierka.