Józefów

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Miasto Józefów znajduje się w wojewodztwie lubelskim, w historycznej ziemi przemyskiej, w centrum Roztocza i Puszczy Solskiej, nad rzeką Niepryszką. Miasto otaczają od południa lasy Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej, a na północnym zachodzie Roztoczański Park Narodowy.

Józefów został założony na początku XVIII wieku na gruntach wsi Majdan Nepryski, a fundatorem był ordynat zamojski Tomasz Józef Zamoyski. Od jego drugiego imienia pochodzi nazwa miejscowości. Ordynacja zamojska była jedną z pierwszych ordynacji magnackiej w Rzeczypospolitej. Jest to niepodzielny majątek, dziedziczony przez najstarszego potomka z rodu. Ordynacja zamojska została zlikwidowana dopiero po II wojnie światowej w ramach reformy rolnej. Jako miejsce lokacji wybrano środek okręgu, który tworzą najważniejsze miasta regionu – Biłgoraj, Zamość i Tomaszów Lubelski.

Po I rozbiorze Polski Józefów znalazł się w zaborze austriackim, a następnie w Księstwie Warszawskim, po jego upadku zostało przejęte przez Rosję. W czasie Powstania styczniowego działały tu liczne oddziały powstańcze. 24 kwietnia 1863 roku pod Józefowem odbyła się bitwa, w której zginął m.in. poeta Mieczysław Romanowski. Za pomoc powstańcom władze rosyjskie odebrały Józefowowi prawa miejskie. Od tego czasu osada zaczęła podupadać.

Ludność żydowska stanowiła bardzo duży odsetek mieszkańców. Od 1820 roku działała działała słynna w całym kraju drukarnia ksiąg hebrajskich, należąca do żydowskiej rodziny Waxów. Po zakończeniu I wojny światowej Józefów znalazł się w granicach niepodległej Polski.

Na początku II wojny światowej podczas walk z niemieckimi wojskami spłonęło całe cetrum miejscowości. Miasto przechodziło z okupacji niemieckiej na sowiecką, a później znów niemiecką. W okolicach działały bardzo liczne oddziały partyzanckie. Miasteczko leżało na terenie objętym Powstaniem zamojskim.

1 czerwca 1943 roku Józefów został zbombardowany za zamordowanie dwóch oficerów SS. Niemcy chcieli zamordować resztę mieszkańców miasteczka, lecz udaremnił to atak partyzantów na miasto. Niemcy dokonali też zagłady żydowskiej ludności Józefowa. 24 lipca 1944 roku Józefów został zajęty przez Armię Czerwoną.

Obecnie miasteczko jest popularne wśród turystów ze względu na swoje położenie w centrum Roztocza i Puszczy Solskiej. Znajdują się tu trzy rekreacyjne zalewy. Warto zobaczyć zamknięte podmiejskie kamieniołomy, cmentarz żydowski, byłą synagogę i liczne pomniki w miejscach bitew z Powstania styczniowego i z II wojny światowej. Na wzniesieniu nad kamieniołomem wznajduje się też wieża widokowa o wysokości 18,45 metrów.