Cel 11: Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu

[Powrót do: Agenda ONZ 2030]

Przewidywany wzrost liczby ludzi zamieszkujących obszary miejskie wynosi 5 miliardów do 2030 roku. Wobec tego należy wdrożyć praktyki w zakresie planowania i zarządzania terenami miejskim, pozwalające sprostać wyzwaniom związanym z urbanizacją. W Polsce jesienią 2015 roku, Rada Ministrów przyjęła „Krajową Politykę Miejską 2023”. Rónież na świecie powstały takie dokumenty jak Agenda Miejska ONZ czy Agenda Miejska dla UE, a także Karta Lipska i Agenda Terytorialna 2030.

W kwietniu 2019 roku Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej we współpracy z UN-HABITAT zorganizowało Krajowe Forum Miejskie. Podczas Forum przedstawiciele strony rządowej przedstawiciele samorządu terytorialnego oraz organizacji miejskich sygnowali Deklarację o współpracy na rzecz realizacji krajowej polityki miejskiej oraz Nowej Agendy Miejskiej ONZ.

Najważniejszymi wyzwaniami dla polityki miejskiej, które będą uwzględnione w KPM 2030 są: skutki depopulacji i starzenia się społeczeństwa miast, niekontrolowana suburbanizacja i polaryzacja rozwoju gospodarczego miast. W ostatnich latach nastąpiła znaczna zmiana jeżeli chodzi o populację miast, a największy spadek populacji odnotowano w dużych miastach. Proces depopulacji nie dotyczy w równym stopniu obszarów całych miast. Szczególny spadek populacji zanowowały dzielnice centralne czy śródmiejskie.

Deopopulacja miast stanowi problem według ONZ, jednak jej przyczyn należy szukać w polityce promowanej przez tę organizację. Opłaty za wjazd samochodem do miasta, stawianie na transport rowerowy, a także na rozwój biznesu w mieście i wysokie ceny mieszkań spowodowały ucieczkę mieszkańców na przedmieścia oraz na obszary wiejskie. Powyższe czynniki mają też wpływ na starzenie się społeczeństw miejskich.

Depopulacja i kurczenie się miast są problemem krajów rozwiniętych, sytuacja wygląda inaczej w krajach rozwijających się. Tam migracja do miast jest największa i według prognoz to w krajach rozwijających się nastąpi 95% ekspansji urbanistycznej. Wyzwaniem dla miast według ONZ jest nadmierna konsumpcja energii, zanieczyszczenia, czy kwestie zdrowotne mieszkańców. Inne wyzwania dotyczą przeludnienia, braku funduszy na podstawowe usługi, braku odpowiedniego budownictwa mieszkaniowego oraz pogarszającej się infrastruktury.

W Polsce Agenda ONZ 2030 ma być realizowana przez takie programy jak Narodowy Program Mieszkaniowy. Program zakłada m.in. zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych i poprawa warunków mieszkaniowych społeczeństwa, stanu technicznego zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Ważnym punktem realizacji Agendy jest też Program Czyste Powietrze, czyli dotacje na wymianę źródeł ciepła niskoemisyjne i termomodernizację domu.

Jednym z pomysłow na zrównoważone miasta jest szeroka koncepcja Miasta Zielonego, która nie dotyczy tylko publicznie dostępnych obszarów zieleni zarządzanych przez administrację miejską, ale również m.in. sektora budownictwa mieszkaniowego i komercyjnego, poprzez zapewnienie odpowiednio dużej ilości powierzchni czynnych biologicznie np. na dachach budynków czy promowania działań nisko i zero-emisyjnych w transporcie i ciepłownictwie czy w obszarze tzw. zielonych zamówień publicznych. Jednym z planów jest też zmiana zachowań transportowych, czyli m.in. promowanie transportu rowerowego.

Zadania zamieszczone w Agendzie ONZ 2030, mające pomóc w rozwoju miast:

11.1 Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do odpowiednich, bezpiecznych i przystępnych cenowo mieszkań oraz podstawowych usług, a także poprawić warunki życia w slumsach.

11.2 Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do bezpiecznych, przystępnych cenowo i trwałych systemów transportu, podnieść poziom bezpieczeństwa na drogach, zwłaszcza poprzez rozwijanie transportu publicznego. Należy zwrócić szczególną uwagę na potrzeby grup wrażliwych, kobiet, dzieci, osób niepełnosprawnych i osób starszych.

11.3 Do 2030 roku zwiększyć stopień inkluzji, zapewnić zrównoważoną urbanizację i partycypację w zintegrowanym i zrównoważonym planowaniu i gospodarowaniu osiedlami ludzkimi we wszystkich krajach.

11.4 Wzmocnić wysiłki na rzecz ochrony i zabezpieczenia światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.

11.5 Do 2030 roku znacząco zmniejszyć liczbę zgonów w wyniku katastrof naturalnych, w tym powodzi oraz zmniejszyć liczbę osób nimi dotkniętych; znacząco obniżyć bezpośrednie straty ekonomiczne w stosunku do globalnego PKB, poniesione w wyniku katastrof, skupiając się na ochronie osób ubogich i grup szczególnie wrażliwych.

11.6 Do 2030 roku obniżyć niekorzystny wskaźnik negatywnego oddziaływania miasta na środowisko per capita, zwracając szczególną uwagę na jakość powietrza oraz gospodarowanie odpadami komunalnymi i innymi zanieczyszczeniami.

11.7 Do 2030 roku zapewnić łatwy i powszechny dostęp do bezpiecznych i inkluzyjnych terenów zielonych i przestrzeni publicznej, szczególnie kobietom, dzieciom, osobom starszym i osobom z niepełnosprawnością.

11.A Wspierać korzystne ekonomicznie, społecznie i środowiskowo połączenia pomiędzy obszarami miejskimi, podmiejskimi i wiejskimi poprzez wzmocnienie krajowego i regionalnego planowania rozwoju.

11.B Do 2020 roku znacząco zwiększyć liczbę miast i osiedli ludzkich korzystających z opracowań i wdrażających zintegrowane polityki i plany dążących do zwiększenia inkluzji i wydajności wykorzystywania zasobów, łagodzenia skutków i przystosowania do zmian klimatycznych, odporności na skutki katastrof. Należy rozwijać i wdrażać kompleksowe zarządzanie ryzykiem katastrof na wszystkich poziomach, zgodnie z Ramami Działania na Rzecz Ograniczania Ryzyka Katastrof na lata 2015–2030 (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015- 2030).

11.C Wspierać kraje najmniej rozwinięte, w tym poprzez pomoc finansową i techniczną, w budowaniu zrównoważonych i odpornych budynków, wykorzystując lokalne materiały.