Bolesławiec

[ Co warto zobaczyć w Polsce? ]

Polskie województwa

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Bolesławiec znany jest jako stolica polskiej ceramiki. Miasto leży na Dolnym Śląsku, nad rzeką Bóbr. Ziemie te zanim zostały włączone do piastowskiego państwa Mieszka I, zamieszkiwane były przez plemię Bobrzan. Według legend Bolesławiec miał powstać w X wieku, za panowania Mieszka I. Na terenie obecnego Starego Miasta miały znajdować się trzy karczmy, obsługujące podróżnych na szlaku między Dreznem a Wrocławiem, ponadto przy tych karczmach miał istnieć gród obronny. Pierwsze potwierdzone informacje o Bolesławcu pochodzą dopiero z około 1194 roku. Nazwa miasta ma pochodzić od imienia księcia Bolesława Wysokiego, który miał tu założyć osadę oraz od Bolesława Rogatki, księcia legnickiego, który w 1251 roku lokował miasto.

W 1392 roku Bolesławiec, należący wtedy do księstwa jaworsko-świdnickiego, wraz całym księstwem dostał się pod panowanie czeskie. Bolesławiec od początku swojego istnienia był ważnym węzłem na szlaku handlowym łączącym Niemcy i Czechy z północną częścią Polski. Sprzyjało to rozwojowi gospodarczemu miasta, głównie poprzez handel i produkcję piwa, a także rzemiosło, garncarstwo, farbiarstwo, płóciennictwo i młynarstwo. W wczesnym średniowieczu wydobywano tu także złoto.

Rozwój garncarstwa w mieście w XV wieku potwierdza istnienie w 1473 roku wielu zakładów garncarskich i powstanie cechu garncarzy. W 1531 roku w Bolesławcu została wybudowana, będąca jedną z pierwszych w Europie, sieć kanalizacyjna i wodociągowa. W czasie wojen śląskich miasto dostało się pod panowanie pruskie. W czasie wojen napoleońskich w mieście sześciokrotnie gościł Napoleon Bonaparte, a 28 kwietnia 1813 roku zmarł tu Michaił Kutuzow, rosyjski feldmarszałek. Dom, w którym umarł zachował się do dziś i mieści się w nim obecnie Dział Historii Miasta Muzeum Ceramiki w Bolesławcu.

W 1846 roku powstał wielki wiadukt kolejowy, jeden z najdłuższych w Europie. W czasie II wojny światowej, w Bolesławcu znajdowały się dwie filie obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. W jedenj z nich przetrzymywano 1000 – 1200 Żydów, przede wszystkim polskich i węgierskich. Pracowali oni w kilku miejscowych fabrykach zbrojeniowych. Drugi obóz przeznaczony był dla około 650 więźniów nieżydowskich, wśród których przeważali mieszkańcy ZSRS i Polski. Pracowali i mieszkali oni na terenie fabryki Concordia, przy produkcji części do samolotów bojowych.

Po zdobyciu miasta przez Armię Czerwoną i zakończeniu II wojny światowej Bolesławiec został poważnie zniszczony przez Sowietów. Spłonęły niemal wszystkie zabytkowe kamienice, stojące przy miejskim rynku, zniszczeniu uległy niemal wszystkie zabudowania podominikańskie przy obecnej ulicy Armii Krajowej, a także wiele pięknych kamienic i gmachów użyteczności publicznej. Sprofanowano i zniszczono miejskie cmentarze. Na szczęście udało się ocalić kościół Mariacki. Odbudowa i renowacje były możliwe dopiero po transformacji ustrojowej.

Obecnie Bolesławiec znany jest z produkcji przepięknej ceramiki, której znakiem rozpoznawczym są ręcznie malowana stylistyka i tradycyjny, ludowy klimat.. Co roku organizowany jest Międzynarodowy Plener Ceramiczno-Rzeźbiarski, a także Bolesławieckie Święto Ceramiki. Okazałe zbiory bolesławieckiej kamionki zgromadzone są w Muzeum Ceramiki, jedynej tego typu placówce w Polsce. Przy Manufakturze w Bolesławcu funkcjonuje też Żywe Muzeum Ceramiki, gdzie krok po kroku można poznać etapy powstawania wyrobów ceramicznych. Podczas zwiedzania można też uczestniczyć w warsztatach.

Natomiast Rynek w Bolesławcu należy do jednych z najpiękniejszych na Dolnym Śląsku. Obecny budynek Ratusza wybudowano w 1535 roku i jest dziełem Wendela Roskopfa. Po przebudowie z lat 1776-1781 budynek nabrał barokowego charakteru. Jest zespołem trzech budynków połączonych ze sobą, wśród których wyróżnia się gotycka wieża, z barokową górną częścią.

W jednej z sal na parterze ratusza, Sali Ślubów zachowało się sklepienie sieciowe, autorstwa Wendela Roskopfa, które skopiował ze sklepienia Sali Władysławowskiej na Hradczanach w Pradze. Rynek otaczają kolorowe kamienice. W jednej z nich można zobaczyć bramę piastowską z XVIII wieku, w której wiszą dawne pieczęcie książąt śląskich.

Tuż przy Rynku znajduje się przepiękna Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja. Pierwszy kościół istniał w tym miejscu w połowie XIII wieku. Po wielu zniszczeniach kościół został odbudowany w II połowie XVII wieku pod kierunkiem włoskiego architekta Giulio Simonettiego. Jest to budowla kamienna z gotycką halą i trójnawowym prezbiterium. Wnętrza mają wystrój barokowy. W głównym ołtarzu znajduje się rzeźba Jerzego Leonhardta Webera, przedstawiająca scenę Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z postaciami świętych.

W Bolesławcu znajduje się też imponujący wiadukt kolejowy, wybudowany nad rzeką Bóbr. Autorem projektu był pruski architekt Fryderyk Engelhardt Gansel. Budowę rozpoczęto w czerwcu 1844 roku, a ukończono w lipcu 1846 roku. Wiadukt został wykonany z z piaskowca kredowego z kopalni w Dobrej. Jest jednym z najdłuższych tego typu wiaduktów w Polsce.

Bolesławiec można też obejrzeć podczas spaceru wzdłuż dawnych murów miejskich, gdzie została wytyczona trasa spacerowa. Współcześnie przetrwały niewielkie fragmenty murów oraz jedna baszta. Kolejnym z ciekawych budynków jest Teatr Stary, który powstał w 1857 roku, w wyniku przebudowy arsenału miejskiego. Był to pierwszy reprezentacyjny budynek wzniesiony przy promenadzie, otaczającej centrum starego miasta, przy której budowano okazałe wille oraz budowle publiczne.

Natomiast w neogotyckim budynku Sądu Rejonowego mieściło się wcześniej Królewskie Gimnazjum. Budynek zachował się od ponad 100 lat w niezmienionym kształcie. W dzielnicy południowej, wzorowanej na berlińskim Westendzie, można zobaczyć niezwykłe klasycystyczne i neorenesansowe wille bogatych dawniejszych mieszkańców Bolesławca. Domy i wille w okolicy uchodziły za prestiżowe przez swoje imponujące rozmiary, ciekawą architekturę i rozległe ogrody.

Przez Bolesławiec przebiega też Dolnośląska Droga św. Jakuba.