Pamięć o Zbrodni w Piaśnicy 1939-40

[ Zbrodnia w Piaśnicy 1939-40 – strona informacyjna ]

[ Przygotowania ] [ Kaci i Ofiary ] [ Pamięć ]

Po zakończeniu II wojny światowej utworzono specjalną komisję ekshumacyjną, która wraz z Okręgową Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Gdańsku rozpoczęła badanie śladów Zbrodni w Piaśnicy. Doprowadzeni na miejsce niemieccy leśnicy wskazali lokalizację masowych mordów. Same prace ekshumacyjne prowadzono w kompleksie leśnym od 7 do 22 października 1946 roku. Odnaleziono wówczas resztki 30 masowych mogił i ślady po dwóch paleniskach, gdzie Niemcy likwidowali ślady swojej zbrodni. Zachowane w całości ciała ofiar odnaleziono tylko w dwóch z 26 przebadanych mogił. Podczas prac ekshumacyjnych rodziny ofiar rozpoznały 55 swoich krewnych, a niektóre z nich zostały przez nie pochowane na parafialnych cmentarzach – np. 26 października 1946 roku szczątki 33 ofiar z Gdyni pochowano na cmentarzu wojskowym w Gdyni-Redłowie.

Kolejne ślady dwóch palenisk oraz masową mogiłę odkryto w 1962 roku, dzięki badaniom prowadzonym przez dr Barbarę Bojarską. Tym samym okazało się, iż jest możliwe istnienie nieodkrytych nadal grobów. Z kolei w 2011 roku Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku podjęła nowe prace, których celem była identyfikacja nieznanych jeszcze i nierozpoznanych ofiar Zbrodni w Piaśnicy. We wrześniu 1955 roku władze PRL postawiły Pomnik Ofiar Piaśnicy, ale w zasadzie w całym okresie istnienia socjalizmu w Polsce ofiary owej zbrodni nie mieściły się w oficjalnej narracji komunistycznej polityki historycznej, która twierdziła, że ciężar walki z niemieckim okupantem spoczywał na klasie robotniczej i środowiskach lewicowych. Z tego powodu fakt, iż wymordowano tam polską inteligencję nie był znany większości Polaków.

Rok w rok w Piaśnicy odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary owego mordu, w postaci nabożeństw i patriotycznych pochodów. 30 października 1884 roku poświęcono kaplicę w kościele pw. Chrystusa Króla w Wejherowie, a na jej ścianach znajdują się nazwiska ofiar masowych mordów. Z kolei 13 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II beatyfikował w Warszawie 108 polskich męczenników, które były ofiarami II wojny światowej, a w tym gronie znalazła się zamordowana w Piaśnicy siostra Alicja Kotowska.

W 2010 roku na terenie lasów piaśnickich wybudowano nową kaplicę, która pełni jednocześnie funkcję pomnika. Na przypominającej stos konstrukcji umieszczono wszystkie 852 nazwiska dotychczas poznanych ofiar owej zbrodni. 18 kwietnia 2012 roku w Wejherowie odsłonięto pomnik ofiar wojen i totalitaryzmów „Ecce Patria”, który zwany jest „Bramą Piaśnicką” – upamiętnia on szczególnie ofiary które straciły życie właśnie na terenie tego kompleksu leśnego. Wreszcie w 2015 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego utworzyło Muzeum Piaśnickie w Wejherowie, które jest filią Muzeum Stutthof w Sztutowie. Jego siedziba znajduje się w dawnej placówce Gestapo.