Chełmża

[ dolnośląskie ] [ kujawsko-pomorskie ] [ lubelskie ] [ lubuskie ] [ łódzkie ] [ małopolskie ] [ mazowieckie ]
[ opolskie ] [ podkarpackie ] [ podlaskie ] [ pomorskie ] [ śląskie ] [ świętokrzyskie ]
[ warmińsko-mazurskie ] [ wielkopolskie ] [ zachodniopomorskie ]

Chełmża położona jest w województwie kujawsko-pomorskim, nad jeziorem Chełmżyńskim. W miejscu dzisiejszego miasta znajdował się gród obronny o nazwie Łoza, który w 1222 roku został podarowany przez Konrada I mazowieckiego biskupowi misyjnemu Prus, Chrystianowi. Pierwszym biskupem został Heidenreich, który nadał swojej siedzibie nową nazwę Culmsee, która przez okoliczny lud zostałą przemianowana na Chełmżę.

Powstała tu pierwsza katedra na ziemiach administrowanych przez Krzyżaków. Kościół rozpoczęto budować w 1251 roku. W 1286 roku miasto i katedra zostały zniszczone przez Prusów. Odbudowa świątyni trwała do 1359 roku. W wyniku II pokoju toruńskiego kończącego wojnę trzynastoletnią Chełmża, jak i cała ziemia chełmińska przeszła pod panowanie polskie, stając się częścią tzw. Prus Królewskich.

Po I rozbiorze Polski Chełmża znalazła się w Królestwie Prus, a następnie Księstwa Warszawskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w wyniku postanowień traktatu wersalskiego miasto znalazło się ponownie w Polskich granicach. W czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej, została przeprowadzona akcja wpisywania na niemiecką listę narodowościową. W zapisach ludności stosowano terror i wymuszano współpracę. Kiedy Armia Czerwona zajęła miasto na podstawie oskarżenia o kolaborację 600 mieszkańców Chełmży zostało wywiezionych na Syberię.

Nad miastem góruje potężna gotycka konkatedra pw. Świętej Trójcy. Kościół jest pięknie położony na skarpie nad brzegiem jeziora Chełmżyńskiego. Do najważniejszych zabytków w świątyni należą: gotyckie siedziska dla kapłanów, ceglana faktura prezbiterium przykryta gwiaździstymi sklepieniami, kropielnica z granitu, fragmenty płyty nagrobnej pochowanego tu w 1311 roku wielkiego mistrza Zygfryda von Feuchtwangen, barokowy ołtarz główny z około 1650 roku, ołtarz Św. Krzyża z 1744 roku, późnorenesansowa ambona z 1604 roku, drewniany ołtarz barokowy czy obraz „Pokłon trzech króli”.

W Chełmży zachował się średniowieczny układ urbanistyczny. Widać to doskonale na rynku, który jednak otoczony jest kamienicami z późniejszego okresu. Na rynku stoi też neogotycki ratusz. Największą atrakcją miasta jest jednak jezioro Chełmżyńskie. W obrębie miasta znajduje się kilka plaż, w tym strzeżona plaża Ustronie, gdzie można też wypożyczyć sprzęt pływający. Niedawno powstał też na jeziorze uroczy pomost, łączący dwa brzegi jeziora.