Oleśnicki Zbigniew

Zbigniew Oleśnicki – ur. 5 grudnia 1389 r. w Siennie, zm. 1 kwietnia 1455 r. w Sandomierzu, biskup krakowski w latach 1423-1455, od 1449 roku pierwszy kardynał narodowości polskiej, doradca Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka, mówca. Pochodził z zamożnego rodu szlacheckiego herbu Dębno w Małopolsce. Od 1406 roku studiował na Uniwersytecie Krakowskim, ale nie zdobył stopnia naukowego. Jako zaufany notariusz królewski znajdował się w otoczeniu Władysława Jagiełły w bitwie pod Grunwaldem. W uznaniu za jego zasługi podczas bitwy król miał zaoferować mu pas rycerski, Zbigniew Oleśnicki wybrał jednak stan duchowny.

Stopniowo uzyskiwał kolejne godności kościelne, awansował też w kancelarii królewskiej. Od 1411 roku służył królestwu jako dyplomata m.in. w rokowaniach z zakonem krzyżackim. Często wyjeżdżał też z misjami dyplomatycznymi do papieża i króla Niemiec, Zygmunta Luksemburskiego. Sprzeciwiał się sojuszowi Polski z husyckimi Czechami i występował przeciwko planom koronacji Witolda na króla Litwy. W 1424 roku przyczynił się do wydania w Wieluniu edyktu antyhusyckiego.

Pod koniec życia Jagiełły zyskał decydujący wpływ na politykę państwa, a jego znaczenie wzrosło jeszcze w czasie małoletniości Władysława III, któremu zapewnił tron Polski i Węgier. W latach 1434-1444 miał tak wielkie wpływy, że prawie samodzielnie prowadził politykę zagraniczną Królestwa Polskiego. Udało mu się doprowadzić do pokoju w Brześciu Kujawskim z Zakonem krzyżackim i ugruntować wpływy w Mołdawii.

Po śmierci Władysława Warneńczyka poparł elekcję na tron Polski jego brata, Kazimierza Jagiellończyka, lecz jednocześnie wysunął kandydaturę Fryderyka II Hohenzollerna, aby wymusić inkorporację Wielkiego Księstwa do Korony. Jako biskup krakowski przeprowadził trzy synody, szczególnie propagując kult św. Stanisława, popierał zakładanie bractw religijnych. W 1449 roku, został pierwszym kardynałem w historii Kościoła polskiego.

W czasie panowania Kazimierza Jagiellończyka popadł z nim w konflikt. W roku 1454 sprzeciwił się udzieleniu przez króla pomocy Związkowi Pruskiemu w antykrzyżackim powstaniu. Podczas głosowania w Radzie Królewskiej oponował przeciwko udziałowi Korony w wojnie z Zakonem. Uznał nawet, że król działa na szkodę państwa i na znak protestu zrezygnował z udziału w Radzie Królewskiej. W ostatnich miesiącach życia wspierał jednak finansowo działania wojenne. Pragnął uczynić z Polski potężną siłę w zagrożonym świecie chrześcijańskim.